ช่วงกลางเดือนกุมภาพันธ์ 2021 ที่ผ่านมา… มีรายงานข่าวและข้อมูลสภาพแม่น้ำโขง บริเวณสามเหลี่ยมทองคำ ชายแดนไทย-พม่า-ลาว ได้แห้งลงอย่างต่อเนื่อง สำนักงานเจ้าท่าภูมิภาค สาขาเชียงราย แจ้งระดับน้ำจากชายแดนไทย-ลาว บริเวณด้านหน้าที่ว่าการ อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย เมื่อ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564 ลึกเพียง 2.11 เมตร… 10 กุมภาพันธ์ลึก 2.50 เมตร… 11 กุมภาพันธ์ลึก 2.50 เมตร… 12 กุมภาพันธ์ลึก 2.19 เมตร… 13 กุมภาพันธ์ลึก 1.98 เมตร… 14 กุมภาพันธ์ลึก 1.92 เมตร… 15 กุมภาพันธ์ลึก 1.88 เมตร และมีแนวโน้มว่าน้ำโขงจะยังคงแห้ง จนมองเห็นหาดทรายผุดขึ้นมาตามจุดต่างๆ ได้อย่างชัดเจนตลอดฤดูแล้งนี้ ทำให้เรือขนส่งสินค้าขนาดใหญ่แทบจะไม่สามารถแล่นในน้ำโขงได้ แม้แต่เรือเล็กก็ต้องใช้ความระมัดระวัง
รายงานข่าวจากเวบข่าวผู้จัดการแจ้งว่า… ศูนย์ควบคุมแม่น้ำล้านช้าง เขื่อนจี่งหง เขตปกครองตนเองชนชาติไตสิบสองปันนา มณฑลยูนนาน ที่มักจะรายงานการระบายน้ำและกำหนดการเป็นประจำ เพื่อให้คนเดินเรือได้เตรียมพร้อม… ปีนี้กลับไม่มีการแจ้งข้อมูลใดๆ แก่สมาชิกที่อยู่นอกประเทศตลอด 7-8 เดือนที่ผ่านมา นับตั้งแต่มีการปิดด่านท่าเรือกวนเหล่ย ซึ่งเป็นเมืองท่าหน้าด่านในแม่น้ำโขงของจีน
ก่อนหน้านั้น ศูนย์ดังกล่าวจะมีการแจ้งข้อมูลพื้นฐานคือ… วัน เวลา ปริมาณน้ำ ที่ระบายออกจากเขื่อนจิ่งหงต่อวินาที ระดับน้ำเหนือเขื่อน… ทั้งภาษาไทยและภาษาจีน โดยในช่วงเวลาปกติจะมีการปล่อยน้ำจากเขื่อนในอัตรา 1,200-1,500 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที และในฤดูน้ำหลากจะปล่อยน้ำในอัตรา 2,000-3,000 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที ส่วนฤดูแล้งอาจจะต่ำกว่า 1,000 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที แต่จะใช้เวลาเพียงไม่กี่วันก็จะกลับไปสู่ภาวะปกติ
ความเห็นจากหอการค้าจังหวัดเชียงรายคาดว่า… สาเหตุที่ศูนย์ควบคุมแม่น้ำล้านช้างไม่มีการแจ้งข้อมูลน้ำโขง คงเกิดจากการปิดท่าเรือกวนเหล่ยตามมาตรการป้องกันไวรัสโควิด ติดต่อกันมานานหลายเดือน ทำให้ไม่มีเรือขนส่งสินค้าจีนในแม่น้ำโขงตั้งแต่ชายแดนที่ติดกับเมียนมาและลาวลงมา… นอกจากนี้ ท่าเรือของลาวก็ปิดหมดเช่นกัน เหลือเพียงท่าเรือของไทยและเมียนมา ซึ่งกรณีของเมียนมาก็หันมาใช้การขนส่งสินค้าทางบกที่มีความสะดวกกว่า ดังนั้น คาดว่าหากจีนกลับมาเปิดท่าเรือและมีเรือสินค้าก็จะกลับมาแจ้งข้อมูลระดับน้ำเหมือนเดิม
กรณีการสร้างเขื่อนและแผนการสร้างเขื่อนมากมายตามลำน้ำโขง หรือ แม่น้ำล้านช้าง… ประเทศไทยเป็นประเทศเดียวที่แม่น้ำโขงไหลผ่านเป็นเขตพรมแดนตลอดแนว โดยไม่ได้ครอบครองพื้นที่สองฝั่งแม่น้ำเหมือนประเทศอื่นๆ
เมื่อประเทศต้นน้ำอย่างจีนและลาวกั้นเขื่อนและวางแผนสร้างเขื่อนมากมายเพื่อกักเก็บและใช้ประโยชน์จากสายน้ำแห่งนี้… ประเทศไทยคงได้แต่ยืนชมหาดทรายกลางท้องแม่น้ำไปพลางๆ จนกว่าจะถึงฤดูน้ำหลาก
ส่วนผลกระทบทางระบบนิเวศน์ตั้งแต่ปรากฏการณ์ตะไคร่น้ำลอยเต็มแม่น้ำโขง ด้วยสภาพตื้นเขินแห้งขอด ไปจนถึงโอกาสที่สายนำจะเปลี่ยนทิศ หรือกินร่องน้ำใหม่กระทบการปักปันเขตแดน… คงจะเป็นประเด็นปัญหาให้พูดกันต่อๆ ไปได้อีกนาน
#FridaysForFuture ครับ!
References…
