6 Decision Making Models… 6 โมเดลการตัดสินใจ #ExtremeLeadership

นักวิจัยจากสถาบัน BEDR หรือ Behavioral Economics and Decision Research  แห่ง Cornell University ประมาณการเกี่ยวกับพฤติกรรมการตัดสินใจเอาไว้ว่า… คนทั่วไปในวัยผู้ใหญ่จะมีการตัดสินใจทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัวในสารพัดเรื่องเป็นประจำไม่น้อยกว่า 35,000 ครั้งต่อวัน แต่ถ้าเป็นผู้ใหญ่ที่มีความรับผิดชอบมากกว่าคนอื่นตั้งแต่การเป็นหัวหน้าครอบครัว เป็นเจ้าคนนายคน หรือ อยู่ในฐานะและบทบาทผู้นำแล้วหล่ะก็… การตัดสินใจทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัวในแต่ละวันจะมีประเด็นอันซับซ้อนยุ่งยากมากกว่าปกติเพิ่มเติมกว่าปกติอีกมาก

การตัดสินใจจึงเป็นทั้งงานประจำที่คุ้นชิน และ เป็นงานจรที่ก่อความยุ่งยากให้ผู้นำในบทบาทต่างๆ เสมอ ถึงแม้รูปแบบและทักษะที่ใช้ในการตัดสินใจทุกครั้งจะมีความเหมือนกันที่ใช้หลักการพิจารณา “ข้อดี และ ข้อเสียของผลลัพธ์” คล้ายๆ กัน…. แต่ในหลายกรณีที่ต้องตัดสินใจก็ไม่ได้ง่ายที่จะแยกแยะข้อดีและข้อเสียได้อย่างชัดเจน และ อีกหลายกรณียังต้องตัดสินใจบนข้อดีข้อเสียในเชิงทำนาย หรือ สมมุติฐานที่บอกได้ยากว่าผลลัพธ์ในอนาคตจะเป็นอย่างไรอีกด้วย

ประเด็นก็คือ เรื่องที่ทำให้เราตัดสินใจได้ยาก กับ เรื่องที่ทำให้เราตัดสินใจได้ง่ายมักจะขึ้นอยู่กับ “ความรู้ และ ประสบการณ์” ของคนตัดสินใจเป็นสำคัญ…. ระดับความรู้ กับ ระดับของทักษะและประสบการณ์จึงทำให้ผลลัพธ์ และ รูปแบบการตัดสินใจมีผลลัพธ์ที่แตกต่าง… นอกจากนั้น โมเดล หรือ รูปแบบที่ถูกใช้ตัดสินใจอย่างเหมาะสม และ สอดคล้องกับบริบทที่ต้องตัดสินใจ ก็มีส่วนสำคัญในการผลิตผลลัพธ์ที่สามารถเพิ่มข้อดี ลดข้อเสียได้ด้วย โดยเฉพาะ 6 โมเดลการตัดสินใจดังต่อไปนี้คือ

1. Rational Model หรือ โมเดลความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร… ซึ่งเป็นการใช้ข้อมูล หรือ ข้อเท็จจริง ลำดับขั้นตอน และ ตรรกะในการตัดสินใจ… โดยโมเดลการตัดสินใจรูปแบบนี้จะมีความแม่นยำสูง และ ดีกับการตัดสินใจทั้งระดับบุคคล และ ระดับทีม แต่ก็มักจะมีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง และ เสียเวลามาก
2. Intuitive Model หรือ โมเดลง่ายๆ หรือ โมเดลการใช้กึ๋นกับเก๋า… จะเป็นโมเดลการตัดสินใจที่เร็ว และ ผลักดันให้เห็นผลลัพธ์ได้ค่อนข้างทันเวลา สิ้นเปลืองน้อย เด็ดขาด แต่ไม่สามารถใช้ในการตัดสินใจแบบกลุ่มได้ แต่ก็เป็นวิะีตัดสินใจที่ให้ผลลัพธ์ค่อนข้างดีในภาวะวิกฤต และ ในสถานการณ์ฉุกเฉินต่างๆ
3. Vroom-Yetton Model หรือ โมเดลการตัดสินใจของ  Victor Vroom และ Philip Yetton… ซึ่งเป็นหลักและแนวทางการตัดสินใจจากทฤษฎีจิตวิทยาองค์กรชื่อ Situational Leadership Theory อันเป็นหลักการใช้โซ่คำถาม หรือ Question Chain ช่วยตีกรอบทางเลือกและชี้นำผลลัพธ์ของการตัดสินใจ…. Vroom-Yetton Model มีข้อดีที่มักจะให้คำตอบได้ค่อนข้างลึกซึ้งและเป็นกลาง แต่ก็ขึ้นอยู่กับการตั้งคำถาม และ การเลือกคำตอบในแต่ละขั้นของการสะสางทางเลือกที่บ่อยครั้งอาจหลงประเด็นได้ง่ายถ้ามีข้อมูลน้อย และ ไม่หลากหลายพอ
4. Recognition Primed Model หรือ โมเดลการตัดสินใจที่เน้นความสัมพันธ์ของเงื่อนไขทางเลือกกับตัวเลือก… ซึ่งจะเป็นวิธีตัดสินใจที่ถูกเตรียมทางเลือกเอาไว้ล่วงหน้าแบบที่โปรแกรมเมอร์จำลองเหตุการณ์รอไว้ในระบบซอฟท์แวร์บนฟังก์ชั่นเงื่อนไข IF – THEN – ELSE ซึ่งจะเรียกใช้ทางเลือกได้เร็วและมีประสิทธิภาพ แต่ก็จะมีทางเลือกที่ไม่ยืดยุ่นกับเงื่อนไขนอกเหนือจากที่ถูกกำหนดไว้
5. Bounded Rationality Model หรือ โมเดลความสัมพันธ์ระหว่างเหตุกับผล… ซึ่งการใช้หลักเหตุและผลในการตัดสินใจมักจะช่วยลดความเสี่ยงของผลกระทบที่คาดไม่ถึงได้มาก ใช้ในการชี้แจงต่อกลุ่ม หรือ ทีมได้ค่อนข้างดี แต่ก็มักจะได้ทางเลือกที่ค่อนข้างหยาบ ขาด Soft Power และ บ่อยครั้งที่เหตุผลในสถานการณ์เดียวกันแต่เกิด และ ตัดสินใจในต่างบริบทกันก็ให้ผลลัพธ์ที่ไม่สอดคล้องกันได้ด้วย
6. Creative Model หรือ โมเดลความคิดสร้างสรรค์… จะเป็นการตีความ กำหนดนิยาม และหรือ ใช้มุมมองในการอธิบาย หรือ เล่าเรื่องแบบใหม่ ซึ่งการตัดสินใจด้วยมุมมองใหม่ และ การตีความใหม่จะมีรูปแบบ และ วิธีการที่หลากหลาย พิสดารพัลึกในบางกรณี และบ่อยครั้งก็หวังผลได้ยาก… เป็นเทคนิคการกลบทับ หรือ เบี่ยงเบนข้อเท็จจริงที่จัดการอย่างตรงไปตรงมาได้ยากเทคนิคหนึ่ง ใช้ได้ดีกับการหาทางจัดการปัญหาที่ไม่ชัดเจน แต่ก็เป็นโมเดลการหาทางเลือกเพื่อการตัดสินใจที่สิ้นเปลืองทั้งเวลา และ ทรัพยากรค่อนข้างมาก

References….

• https://www.airgram.io 

Decision Making