ในหนังสือ Leadership Without Easy Answers ของ Professor Dr.Ron Heifetz และ Marty Linsky ศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ที่ได้หนังสือเล่มนี้มาจากการศึกษาวิจัยอย่างยาวนานกว่า 30 ปี และ ได้แนะนำแนวคิด Adaptive Leadership เอาไว้ในหนังสือ ซึ่งแนวคิดนี้ได้กลายเป็นสูตรสำเร็จที่ถูกแนะนำผ่านศาสตร์ด้านการจัดการธุรกิจและองค์กร ที่ต้องปรับตัวให้ทันการเปลี่ยนแปลงที่คนยุค VUCA อย่างพวกเรา หนีการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นท่ามกลางความผันผวนและความไม่แน่นอนที่ซับซ้อนคลุมเครือได้ยาก… ซึ่งถ้าไม่ปรับตัวให้ทันการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น… ย้ำว่า “จะเกิดขึ้น” ก็มักจะถูกการเปลี่ยนแปลงเล่นงานอย่างสาหัสจนเกินจะคาดถึงก็เป็นไปได้
แนวคิด Adaptive Leadership ถูกอธิบายว่าเป็นกลยุทธ์ และ แนวปฏิบัติเพื่อนำใช้ในการจัดการปัญหาและอุปสรรค ด้วยการสร้างการเปลี่ยนแปลงที่ตอบสนองความซับซ้อนคลุมเครือรอบด้านที่ท้าทายการตัดสินใจของผู้นำแบบที่เรียกว่า “Adaptive Challenge หรือ ความท้าทายที่ต้องยกระดับการตรวจสอบสาเหตุของปัญหา” รวมทั้งปัญหาที่มีเหตุมาจากเรื่องใหญ่เกินกว่าจะแก้ไขที่สาเหตุได้โดยตรง เช่น การระบาดของเชื้อโควิด หรือ เกิดน้ำท่วมใหญ่เพราะฝนตกไม่หยุดเป็นเดือนๆ เป็นต้น
ประเด็นก็คือ… ปัญหาที่เกิดกับทีม และหรือ เกิดกับองค์กรซึ่งมีคนหลายคนและทรัพยากรที่เกี่ยวข้องอีกมากนั้น ถ้าปัญหาถูกมองอย่างฉาบฉวยแบบทิชชู่ในห้องน้ำหมดก็เบิกตังค์ไปซื้อ… ซึ่งใช้กับสถานการณ์ทางการจัดการที่มิติของปัญหามีมากกว่า “มี หรือ ไม่มี และ ใช่ หรือ ไม่ใช่” ที่สามารถแก้ไขได้ด้วยตัวเลือกให้ตัดสินใจแค่ 2 ทางเลือก… เพราะปัญหาอย่างพนักงานทยอยลาออกแต่ถูกแก้ด้วยการขึ้นเงินเดือนให้คนที่ไม่ออก และ รับคนใหม่มาแทนโดยไม่สนใจจะค้นหาสาเหตุที่คนเหล่านั้นแห่ลาออก… คนที่ยังอยู่แม้เงินเดือนสูงขึ้นกว่าเดิม ก็อาจจะลาออกตามไปอีกก็ได้… เพราะสาเหตุการลาออกที่แท้จริงยังไม่ถูกสนใจ หรือ ยังไม่ได้แก้ไขจนเปลี่ยนแปลงพอ… การยกระดับการตอบสนองต่อปัญหาที่เท่าทัน และ ไม่ด่วนตัดสินใจแบบมักง่ายฉาบฉวยจึงจำเป็นต่อความก้าวหน้าและการเติบโตของทีมและองค์กรอย่างที่สุด
รูปแบบของ Adaptive Leadership หรือ ภาวะผู้นำแบบพร้อมรับการปรับตัวจะเป็น “แนวปฏิบัติ หรือ หลักคิด” ที่จะช่วยให้คนและองค์กรพร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงอย่างยืดหยุ่น โดยยังองค์กนจะยังคงการเติบโตต่อไปได้ท่ามกลางความท้าทาย หรือแย่สุดก็ไม่ถึงกับถดถอยจนด้อยทั้งคุณค่าและศักยภาพลงกว่าเดิม… ซึ่งแนวปฏิบัติเชิงภาวะผู้นำที่เรียกว่า Adaptive Leadership จะมีการเตรียมกระบวนการสร้างการเปลี่ยนแปลง ทั้งการเปลี่ยนแปลงเพื่อตอบโต้การถูก Disrupted จากคู่แข่ง รวมทั้งนวัตกรรมและไอเดียสร้างสรรค์ที่กระทบต่อคุณค่าใหม่ขององค์กรทั้งด้านบวกและด้านลบ ซึ่ง Adaptive Leadership จะช่วยให้องค์กรปรับตัวได้อย่างสอดคล้องต่อสถานการณ์ที่ถูกต้อง และ ตรงเวลา… โดยจะมีรูปแบบ หรือ โมเดลหลักๆ อยู่ 3 รูปแบบคือ
1. Precious or Expendable… ล้ำค่า หรือ สิ้นเปลือง… การเปลี่ยนแปลงทุกกรณีจะมีบางอย่างหายไป หรือ ถูกทิ้งไป และ มีบางอย่างที่ต้องเก็บรักษา… ซึ่ง Adaptive Leadership จะมีแนวทางให้ตัดสินใจเลือกได้รวดเร็วและทันต่อสถานการณ์
2. Experimentation or Smart Risks… การทดลอง หรือ ความเสี่ยงที่ปราชญ์เปรื่อง… การเปลี่ยนแปลงทุกกรณีจะปรากฏมี “สิ่งใหม่” ให้ตัดสินใจเลือกเสมอ… ซึ่ง Adaptive Leadership จะมีแนวทางให้ตัดสินใจได้ไม่ผิดพลาดว่าควรเสี่ยงกับโครงการแบบไหน หรือ ทางเลือกไหนจะดีกว่า
3. Disciplined Assessment… รักษากฏการประเมิน… หลังการตัดสินใจเปลี่ยนแปลงสิ้นสุดลง และ ผลักดันการเปลี่ยนแปลงไปตามแผนแล้ว… แนวปฏิบัติแบบ Adaptive Leadership จะตรวจสอบและประเมินรอบด้านทั้งสิ่งที่ทิ้งไปว่าส่งผลกระทบอย่างไร… สิ่งที่เก็บไว้ให้ประโยชน์อย่างไร… รวมทั้งสิ่งใหม่ๆ หรือ นวัตกรรมที่ลงทุนลงแรงไว้ให้ผลอย่างไร แค่ได้ทดลองเพื่อจะได้รู้ว่ามันไม่เวิร์ค หรือ โชคดีที่กล้าเสี่ยง
อย่างไรก็ตาม… Adaptive Leadership ในแง่ของ “ทักษะผู้นำ” ซึ่งต้องการทักษะการตัดสินใจเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงที่ให้ผลลัพธ์เชิงบวกเสมอนั้น… เกือบทุกกรณีในหลายๆ สถานการณ์ยังต้องพึ่งพาการตัดสินใจของผู้นำตัวจริงอย่างสำคัญ… ซึ่งถ้าผู้นำไม่เข้าใจคุณค่าของสิ่งที่ทิ้งไป กับ สิ่งที่เก็บไว้… ไม่เข้าใจความเสี่ยงและผลกระทบเมื่อต้องเปิดรับสิ่งใหม่ และ ประเมินผลการเปลี่ยนแปลงด้วยตรรกะบิดเบี้ยวเพื่ออะไรก็ตาม… การเปลี่ยนแปลงที่ผลักดันให้เกิดขึ้นก็มักจะออกมาน่าผิดหวังเสมอ ซึ่งประเด็นที่ต้องตระหนักให้มากเมื่อต้องนำการเปลี่ยนแปลง และ ต้องใช้กลยุทธ์อย่างยืดหยุ่นท่ามกลางความท้าทายรอบด้านก็คือ ให้พร้อมเปลี่ยนแปลงภายใต้ภาวะผู้นำที่ถูกใช้ขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงอย่างฉลาดและเท่าทันเสมอ… โดยเฉพาะการเท่าทันความคิดและอารมณ์ของตัวผู้นำเองในทุกๆ การตัดสินใจ!
สำหรับท่านที่สนใจรายละเอียดเกี่ยวกับ Adaptive Leadership ที่ลึกซึ้งกว่านี้… แนะนำให้อ่านจากหนังสือ Leadership Without Easy Answers จะดีที่สุดครับ!
References…
