ภาวะร้อนอกร้อนใจจากปัญหารอบด้าน รวมทั้งภาวะร้อนรนจากปัญหาแบบไฟไหม้ที่ยังไงก็ต้องทิ้งทุกอย่างไปดับก่อน ซึ่งหลายกรณีของปัญหาไม่ได้จบลงเพียง “สะสางเรื่องร้อน” ได้ก็ผ่านพ้นไปเท่านั้น บางครั้งยังสร้างปัญหาต่อเนื่องลุกลามไปเป็นปัญหาอื่นอีกมาก เข้าขั้น “ปัญหารุมเร้า” จนจิตใจไม่สุขสบายเมื่อมีปัญหาให้เดือดเนื้อร้อนใจค้างคาอยู่
ปัญหาก็คือปัญหา… โดยทั่วไปคนเราใช้ชีวิตประจำวันไปเพื่อจัดการปัญหาอยู่แล้ว เพียงแต่หลายประเด็นที่เราจัดการได้ หรือ ทำอยู่เป็นกิจวัตรมักจะไม่ถูกนับว่าเป็นปัญหาเท่านั้นเอง แค่เรื่อง “จะกินอะไรดี” สำหรับหลายคน บ่อยครั้งก็กลายเป็นปัญหาได้ แถมเกิดซ้ำเกิดซากกับบางคนผู้ซึ่งไประบุว่าจะกินอะไรเป็นปัญหาอยู่เนืองๆ
แต่สำหรับคนที่เจอปัญหาใหญ่ หรือ ปัญหาเกินความสามารถ ทั้งที่เป็นปัญหาที่อุบัติขึ้นจาก “การกระทำของตัวเอง และหรือ การกระทำโดยคนอื่น” จนสร้างภาวะทุกข์ร้อนจากปัญหา ซึ่งเกินเลยจากความเครียดในระดับ… ประคับประครองด้วยตัวเองได้ยาก… หลายคนมักจะ “สะสางด้วยอารมณ์” จนหลายกรณีสร้างปัญหาใหม่จากการสะสางปัญหาใหญ่ ด้วยปัญหาที่ใหญ่กว่าเดิม
ประเด็นก็คือ… ปัญหาทุกขนาดไม่เคยง่ายที่จะแก้ไข แต่ก็ไม่ยากที่จะจัดการ… ซึ่งการจัดการอาจไม่ใช่การแก้ไขเพื่อจบปัญหาเหมือนหิวแล้วได้กินก็จบปัญหา… เพราะการที่ใครสักคนรู้สึกร้อนอกร้อนใจกับปัญหาเรื่องใดก็แล้วแต่ สาระของปัญหาย่อมมีมากกว่า “ประเด็นที่ไม่น่ากังวลเรื่องวิธีแก้ไข แต่ยังเชื่อมโยงลุกลามไปถึงความคิด จิตใจและทัศนคติ ระดับเกิดความกังวลต่อวิธีหรือหนทางแก้ไข” อย่างมีนัยยะเสมอ
ปัญหาใหญ่ หรือ ปัญหาที่สร้างภาวะร้อนอกร้อนใจจึงสัมพันธ์กับ… วิธีแก้ไขที่เจ้าตัววิตกกังวลจากการขาด “ความเชื่อ” ว่าตนจะจัดการปัญหาที่เผชิญอยู่นั้นได้… หรือไม่ก็รู้โดยทักษะและประสบการณ์ว่ายังจะมีปัญหาใหญ่กว่านั้น และ หนักกว่านั้นรอเกิดซ้ำตามมาอีก
คำแนะนำเรื่อง “เอาธรรมะเข้าข่ม หรือ เอานักจิตวิทยามาขัดเกลา” ในหลายกรณีจึงไม่ง่าย… เพราะภาวะร้อนอกร้อนใจที่เกิดขึ้น และ เผชิญหน้าอยู่ขณะนั้น… เจ้าตัวผู้ชนปัญหาอยู่ล้วนรู้ดีว่ากำลังเจอกับอะไรแค่ไหน รวมทั้งรู้ดีอีกว่าลำดับถัดไปจะเจออะไรอีกแค่ไหน… หลายกรณีมีคำตอบ หรือ หนทางสะสางปัญหาชัดเจนอยู่แล้วด้วยซ้ำ… เพียงแต่เจ้าตัวจะเลือก “สะสางด้วยฐานอารมณ์ไหน” เป็นอีกเรื่องหนึ่ง
โดยส่วนตัวผมจึงไม่ค่อยมีคำแนะนำเป็นชุดความคิด หรือ โซลูชั่นในการแก้ปัญหาแนะนำให้ใครที่เจอ “ปัญหาไฟไหม้ หรือ ปัญหาใหญ่” ระดับร้อนรุ่มรุมเร้า แม้จะอยู่ต่อหน้าก็บอกได้แต่ว่า “ให้ใจเย็นๆ” หรือ ถ้าพอมีไอเดียเสริมเป็นทางเลือกก็แค่เสนอแนะเป็นรายกรณีไป และ ยังคงแนะนำให้ใจเย็นๆ เพื่อให้สะสางปัญหาจากฐานอารมณ์ที่ไม่ก่อผลกระทบ หรือ ก่อผลข้างเคียงให้ร้อนอกร้อนใจกว่าเดิมมากกว่า… เพื่อให้เจ้าของปัญหาใหญ่ ได้พบแนวทางการสะสางปัญหาจากฐานอารมณ์ที่เชื่อถือได้… ย้ำว่าเป็นอารมณ์เชื่อถือได้!
ซึ่งแต่ละคนมักจะมีฐานอารมณ์ไว้ใช้จัดการปัญหาใหญ่ไม่เหมือนกัน แต่ทุกฐานอารมณ์จากทุกทัศนคติและทุกสิ่งแวดล้อม จะพาเจ้าตัวไปเจอเครื่องมือที่ใช้สำหรับสะสางปัญหาใหญ่ที่ชื่อว่า “การวางแผน” ซึ่งถือว่ามาถูกทาง
ประเด็นสำคัญที่ต้องเข้าใจในกรณี “ปัญหาใหญ่” ระดับร้อนอกร้อนใจจึงสัมพันธ์โดยตรงกับการวางแผน… ซึ่งทำได้ทั้งวางแผนเพื่อป้องกันการเกิดปัญหาใหญ่ และ วางแผนเพื่อแก้ไขจัดการปัญหาใหญ่ โดยการวางแผนทั้งกรณีก่อนเกิดปัญหาใหญ่ และ หลังเกิดปัญหาใหญ่… ต้องการ “สติ และ ปัญญา” ซึ่งฐานอารมณ์บางแบบจากความร้อนอกร้อนใจอาจจะปิดกั้นขัดขวาง… แต่ถ้ารู้จักตัวเองว่าอารมณ์แบบไหนของตัวเองที่ปิดกั้น “สติ กับ ปัญญา” ของตนแบบรู้เท่าทันตน… ที่เหลือก็คงไม่ยากเท่าไหร่!!!
Featured Image: Photo by Elijah O’Donnell from Pexels
