ปัญหาผลกระทบจากการใช้พลาสติก ซึ่งเกิดกับสิ่งแวดล้อมในหลากหลายด้าน นำมาซึ่งการรณรงค์ให้จำกัดการใช้พลาสติก และความหมายโดยนัยของการรณรงค์คือพลาสติกที่มาจากการกลั่นสกัดจากอุตสาหกรรมปิโตรเคมี หรือการกลั่นน้ำมัน… ในขณะที่พลาสติกที่แปรรูปหรือกลั่นสกัดจากพืช หรือ พลาสติกชีวภาพ หรือ Plant Based Plastics หรือ Bioplastic กลับถูกบิดเบือนทัศนคติว่าด้วยช่วงเวลาการย่อยสลายที่สั้นกว่า ซึ่งอาจจะต้องทำความเข้าใจเพิ่มเติมเกี่ยวกับขยะพลาสติกชีวภาพ หรือ Bioplastic Waste… ที่ไม่ว่าจะอย่างไรก็ยังเป็นขยะรอการแปรรูปหรือย่อยสลาย ซึ่งห่วงโซ่อายุขัยของพลาสติกชีวภาพจากนาทีที่กลายเป็นขยะ ยังมีปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมท้าทายอยู่อีกพะเรอเกวียนไม่ต่างกัน
เวบไซต์ nationalgeographic.com ได้เผยแพร่บทความชื่อ What you need to know about plant-based plastics โดย SARAH GIBBENS ไว้ตั้งแต่กลางเดือนพฤศจิกายน ปี 2018 และตั้งคำถามกับพลาสติกชีวภาพที่อาจจะแค่ช่วยให้ผู้ใช้ “รู้สึกไม่ผิด” เท่าการใช้พลาสติกแบบเดิมใช่หรือไม่?
ในทางเทคนิค… Bioplastics สกัดจากพืชอย่างข้าวโพดหรืออ้อยจนกลายเป็นกรดโพลีแล็กติก หรือ Polylactic Acids หรือ PLAs… และอีกเทคนิคหนึ่งคือ สังเคราะห์จากแบคทีเรียบางสายพันธ์จนได้ พอลิไฮดรอกซีอัลคาโนเอท หรือ Polyhydroxyalkanoates หรือ PHAs ซึ่งจัดเป็นพอลิเอสเตอร์ชีวภาพ หรือ Biopolyester ชนิดหนึ่ง
ประเด็นแรกที่เป็นปัญหาและถกกันอยู่อย่างเข้มข้นก็คือ… Bioplastics จากพืชอาหารเป็นส่วนสำคัญในประเด็นความมั่นคงทางอาหาร ซึ่งนอกจากจะทำให้ราคาอาหารแพงขึ้นเพราะ Supply บางส่วนถูกโยกไปทำพลาสติก ในขณะที่ประชากรโลกบางส่วน ยังขาดแคลนอาหารอยู่ด้วยซ้ำในปัจจุบัน
งานวิจัยจาก University of Pittsburgh ในปี 2011 เรื่อง Sustainability Metrics: Life Cycle Assessment and Green Design in Polymers พบปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวข้องกับการปลูกพืชสำหรับพลาสติกชีวภาพ มลพิษจากปุ๋ยและที่ดินที่ถูกเบี่ยงเบนการใช้ประโยชน์จากการผลิตอาหาร มาผลิตพลาสติก
ส่วนฝ่ายที่สนับสนุน Bioplastics พูดถึงความหลากหลายทางโอกาส ที่เกษตรกรทั่วโลกจะได้ประโยชน์จากการผลิตพืชพลาสติก ซึ่งเข้าถึงรากหญ้ามากกว่าพลาสติกจากปิโตรเคมี ซึ่งจำกัดอยู่ในกลุ่มผู้ผลิตน้ำมันที่ร่ำรวยและทรงอิทธิพลเท่านั้น
ส่วนคำถามด้านสิ่งแวดล้อมอย่าง… จะปลูกพืชพลาสติกที่ไหน?… ใช้ดินอย่างไร?… ใช้น้ำเท่าไหร่? และปล่อยคาร์บอนไดอ๊อกไซด์สู่ชั้นบรรยากาศแค่ไหนเมื่อย่อยสลาย
ถึงตรงนี้… การปะทะกันระหว่างข้อเท็จจริงเรื่อง Bioplastics กับ Petroplastic คงต้องต่อสู้กันต่อไปอีกช่วงหนึ่ง… และที่สำคัญก็คือ ทั้ง Bioplastics และ Petroplastic ยังต้องต่อสู้กับกระแสการ Ban Plastics หรือการรณรงค์ต่อต้านการใช้พลาสติก ซึ่งความเคลื่อนไหวเริ่มมีข้อมูลและกลยุทธ์แหลมคมไม่ต่างจากเมื่อครั้งที่การเคลื่อนไหวต่อต้านบุหรี่ในสหรัฐอเมริกาเมื่อสามสิบปีที่แล้ว…
ทั้งหมดน่าติดตามมากครับ!
อ้างอิง
