Blockchain in Education

Blockchain เป็นเทคโนโลยีการบันทึกข้อมูลแบบรายการเดินบัญชีด้วยการกระจายสำเนา หรือ Distributed Ledger ซึ่งจะมีการเก็บข้อมูลต่อกันเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เป็นโซ่ข้อมูลและกระจายสำเนาไปตามเครือข่ายคอมพิวเตอร์ที่เชื่อมโยงกันอยู่ในระบบ ตามโครงสร้างการออกแบบ 

Blockchain จึงทำหน้าที่ไม่ต่างจากฐานข้อมูล สำหรับเก็บข้อมูลอ้างอิงเหมือนการพิมพ์รายการเดินบัญชีธนาคารลงสมุดเงินฝาก เพื่อใช้อ้างอิงการโยกย้ายเงินเข้าออกบัญชี เพียงแต่การบันทึกข้อมูลบน Blockchain จะทำบนเครือข่ายคอมพิวเตอร์หลายเครื่องพร้อมกัน ต่างจากรายการเดินบัญชีของธนาคารที่บันทึกข้อมูลไปที่ศูนย์คอมพิวเตอร์ของธนาคารแห่งเดียว แล้วพิมพ์สำเนารายการเดินบัญชีลงสมุดเงินฝากให้เจ้าของบัญชีเท่านั้น… ในกรณีที่รายการเดินบัญชีถูกแก้ไข ณ คอมพิวเตอร์ของธนาคาร ข้อมูลรายการเดินบัญชีในระบบจะถูกแก้ไขทันที แม้ข้อมูลสำเนาในสมุดบัญชีที่เจ้าของถืออยู่จะยังไม่เปลี่ยนแปลงก็ตาม

แต่การแก้ไขข้อมูลที่บันทึกไปแล้วใน Blockchain ทำไม่ได้โดยสิ้นเชิง เพราะข้อมูลทุกชุดที่บันทึกไว้จะมีสำเนามากมายที่ตรวจสอบความถูกต้องบนเครือข่ายอ้างอิงเชื่อมโยงกัน ทำให้แก้ไขก็ไม่ได้หรือแม้แต่ลบทิ้งก็ไม่ได้ด้วย… ทำให้ข้อมูลเก่าที่บันทึกไปแล้วกลายเป็นข้อมูลถาวร และใช้ตรวจสอบอ้างอิงย้อนกลับได้ตลอดเวลา… Blockchain Technology จึงมีความโดดเด่นเรื่องความถูกต้องของข้อมูล จนสามารถใช้เป็นหลักฐานอ้างอิงการทำธุรกรรมที่สำคัญได้ทุกประเภท

ในภาคการศึกษา… Blockchain Technology ได้รับความสนใจมาตลอดนับตั้งแต่แนวคิดเรื่อง Distributed Ledger หรือรายการบันทึกธุรกรรมแบบกระจายศูนย์ถูกเผยแพร่ออกไปอย่างกว้างขวาง จนมีผู้สร้าง Bitcoin ขึ้นพิสูจน์การประยุคใช้แนวคิด ให้เห็นพลังของ Blockchain Technology ที่เชื่อมั่นได้เรื่องความถูกต้องโปร่งใสของข้อมูล… ฝั่งอุตสาหกรรมทางการศึกษา หรือ Education Industry ที่ต้องบันทึกและจัดการทะเบียนการศึกษาของประชากร ซึ่งมีปัญหาซับซ้อนมากมายตั้งแต่เอกสารรับรองต่างๆ ที่ต้องออกให้นักเรียนตั้งแต่ระดับอนุบาลจนถึงปริญญาเอก

ในประเทศไทยเอง… เฉพาะข้อมูลตามแนวปฏิบัติในการจัดทําเอกสารหลักฐานการศึกษา ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่มีเอกสารหลักๆ อย่าง ระเบียนแสดงผลการเรียน หรือ ปพ.1… ประกาศนียบัตร หรือ ปพ.2 และ แบบรายงานผู้สําเร็จการศึกษา หรือ ปพ.3 ซึ่งงานทะเบียนโรงเรียนจะต้องจัดทำทั้งต้นฉบับและสำเนาเก็บไว้ที่โรงเรียนหนึ่งสำเนา มอบให้นักเรียนอีกหนึ่งสำเนาและยังต้องส่งอีกหนึ่งสำเนาให้เขตพื้นที่การศึกษา… แม้รายละเอียดปลีกย่อยของการบันทึกและขึ้นทะเบียนผลการเรียนจะมีรายละเอียดปลีกย่อยอีกมาก แต่หลักๆ แล้วจะมีการบันทึกและจัดเก็บเพื่อเป็นหลักฐานสำคัญเอาไว้ในรูปแบบและโครงสร้างประมาณนี้… ซึ่งก็มีปัญหามากมายตั้งแต่สำเนาหายจนถึงหลักฐานปลอมแปลง

ในเบื้องต้นของการพิจารณาใช้ Blockchain ในภาคกิจการทางการศึกษาจึงควรเริ่มต้นที่… งานทะเบียนผลการเรียน อันเป็นรากแก้วของระบบการศึกษาและรับรองคุณวุฒิของทรัพยากรบุคคล ซึ่งถือเป็นสินทรัพย์สำคัญของมนุษย์ทุกคน ที่ควรถูกบันทึกจัดเก็บไว้อย่างเท่าเทียมและเสมอภาค

นอกจากนั้น… หลายแนวคิดที่กำลังหาทางนำใช้ Blockchain Technology กับอุตสาหกรรมการศึกษา ยังมีแนวคิดในการบันทึกจัดเก็บผลงานอื่นๆ ของนักเรียน ให้ได้มากกว่าการบันทึกและจัดเก็บเพียงข้อมูลรับรองผลการเรียนกับวุฒิบัติต่างๆ ที่สำคัญๆ เท่านั้น… ซึ่งทั้งหมดกำลังนำไปสู่การใช้ข้อมูลทุกอย่างในประวัติการเรียน รวมทั้งผลงานนอกระบบการศึกษาอื่นๆ มาใช้จัดทำ Human Resources Performance Scoring เพื่อใช้พิจารณาบรรจุงาน ที่องค์กรส่วนใหญ่ต้องการข้อมูลมากกว่าผลการเรียนในสำเนาหลักฐานการสำเร็จการศึกษาทั้งสิ้น… 

เส้นทางการปฏิรูปการศึกษาสาย Blockchain คงเหลืออีกยาวไกล… แต่ทุกครั้งที่มีคนแตะต้องและมองเห็นเป็นวิสัยทัศน์อยู่เบื้องหน้า อีกไม่ช้าก็คงมีใครสักคนรังสรรค์และปฏิรูปจนวิสัยทัศน์กลายเป็นต้นแบบขึ้นมาได้ และผมเชื่อว่า แม้จะมีผู้บริหารฝั่งดูแลนโยบายการศึกษาบางคนที่มองอะไรไม่เห็นเพราะทรงผมคนนั่งข้างหน้าบังวิสัยทัศน์ไปหมด ยังไงผมก็เชื่อว่าการปฏิรูประดับนี้ น่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงโดยปริยายในท้ายที่สุด

Education in Blockchain ครับ!

References…

• https://firstmonday.org/ojs/index.php/fm/article/download/10654/9726/71482 
• How Blockchain Could Impact Education in 2020 and Beyond 
• 20 Ways Blockchain Will Transform (OK, May Improve) Education 
• https://campus.campus-star.com/variety/48576.html 
• http://www.opes.go.th/sites/default/files/users/user10/nawpatibut44.pdf