พฤติกรรมชอบอวดบนโซเชี่ยลมีเดียในทางเศรษฐกิจจะถือว่าเป็นกลไกทางการตลาด ซึ่งได้กลายเป็นกลยุทธ์หลักสำหรับธุรกิจแทบจะทุกอย่างที่ต้องการให้ผู้คนรู้จักให้มาก จดจำอย่างที่อยากให้จดจำให้มาก โดยมีคำว่า “ภาพลักษณ์ กับ Branding” ถูกใช้อธิบาย “พฤติกรรมการอวด” ที่แบรนด์สินค้า และ ธุรกิจส่วนหนึ่ง… ผลักดันข้อความ หรือ Message ที่ต้องการส่งถึงลูกค้ากลุ่มเป้าหมาย… เพื่อให้รู้จัก และ จดจำ
นอกจากนั้น… พฤติกรรมการอวดบนโซเชี่ยลมีเดียในทางสังคมยังได้กลายเป็นเครื่องมือทางจิตวิทยาที่คนชอบอวดใช้เพื่อเติมเต็ม “การยอมรับ” ให้จิตใจตัวเองได้มั่นคงขึ้น โดยมีเสียงตอบรับด้านบวกต่อสิ่งที่เอาไปอวดได้กลายเป็นแรงพยุงจิตใจให้มั่นคงขึ้นจนไปถึง “ความพึงพอใจ” กว่าเดิม…
พฤติกรรมคุยโต หรือ โม้ หรือ Boasting ซึ่งโอ้อวดเกินจริงไปมากอย่างชัดเจน… รวมทั้งพฤติกรรมชอบอวด หรือ Bragging ทั้งที่อยากให้คนอื่นรู้ และ อยากให้คนอื่นอิจฉา ซึ่งก็มีทั้งอวดแบบตรงไปตรงมาอย่างโจ่งแจ้ง และ ขี้อวดแบบถ่อมตน หรือ Humber Bragging ที่แสดงออกได้ซับซ้อนไปอีกขั้น… แต่ทั้งหมดทั้งมวลก็แสดงให้เห็นความหวั่นไหวไม่มั่นคงในจิตใจของคนชอบอวดเอง ที่โหยหาการยอมรับชื่นชมจากผู้อื่นไปสร้างความสุข และ ความพึงพอใจให้ตน… แม้จะรู้ดีว่าเป็นอะไรที่ฉาบฉวย และ สิ้นสุดลงอย่างรวดเร็วง่ายดายเพียงใดก็ตาม
ส่วนที่น่าสนใจที่สุดก็คือ… พฤติกรรมคุยโต และ ขี้อวดของคนได้ถูกใช้เป็นเครื่องมือทางการตลาดได้อย่างน่าสนใจ… โดยเฉพาะกลยุทธ์ทางการตลาดแบบ KOL หรือ Key Opinion Leader ซึ่งได้ถูกทำให้กลายเป็นคนที่มีอิทธิพลทางความคิดต่อคนอื่นๆ ถึงขั้นชี้นำการตัดสินใจของคนอื่นๆ ให้คิดตาม และ ทำตามได้อย่างแยบยล
งานวิจัยของ Paul Rozin นักจิตวิทยาระดับศาสตราจารย์จาก University of Pennsylvania และ คณะ ในหัวข้อ Asymmetrical Social Mach Bands ซึ่งได้ตีความพฤติกรรมขี้อวด และ สร้างภาพของสังคมออนไลน์ที่นำเอาจิตใจอันอ่อนไหวของผู้คนมาชี้นำด้วยวิธีคุยโตโอ้อวด ซึ่งเปรียบเทียบให้เห็นภาพวงโยธวาทิตที่เดินนำขบวนโดยไ้ร้ระบบ รูปแบบและแถวแนว… ซึ่งสุ่มเสี่ยงที่จะเกิดวุ่นวายต่อคนอื่นที่ “หลงเดินตาม” ได้ง่ายมาก
ประเด็นก็คือ… โซเชี่ยลมีเดียทำให้คนส่วนใหญ่ใกล้ชิดพวกคุยโต และ ขี้อวดมากเหลือเกิน โดยหลายคนได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของสังคนคนขี้อวด และ ถูกกลืนกินจนกลายเป็นได้ทั้ง “เหยื่อ และ เครื่องมือ” โดยไม่รู้ตัว… กรณีแชร์ลูกโซ่ที่ซ่อนรูปมากับการอวดร่ำรวยจากการลงทุน… กรณีเรี่ยไรเงินด้วยการอวดโชค อวดบุญ อวดความดี อวดความกล้า อวดความเก๋า อวดการเสียสละ… ซึ่งหลายกรณีบิดเบี้ยวไม่ต่างจากวงโยธวาทิตที่นำแถวแบบผิดเพี้ยนจนสะดุดกันเอง และ จบลงด้วยโศกนาฏกรรม… ถึงแม้การอวดในหลายกรณีจะ “ดูเหมือนดีงามสร้างสรรค์” โดยเฉพาะการอวดที่ไม่ได้เรียกร้องอะไรจากใคร และ ไม่คิดว่าทำไปแล้วจะหนักตรงไหนของใคร… แต่ทุกๆ การอวดจะเปิดเผยเบื้องลึกในใจของคนอวด ซึ่งเรียกร้องหาการยอมรับจากผู้อื่นเพื่อเอามาพยุงจิตใจให้หยัดยืนได้ดีขึ้นกว่าเดิมเสมอ… ไม่มีอะไรผิด! ตราบเท่าที่ยังไม่ได้ตกเป็นเยื่อพฤติกรรมขี้อวดของตัวเอง ซึ่งหลายคนอ่อนแอ และ เสพติดจนตัวเองเหนื่อยยากลำบากใจกว่าเดิมก็มีมาก
References…
