ข้อเท็จจริงอันไร้ข้อโต้แย้งเรื่องการเล่นในเด็กเล็กถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการส่งเสริมพัฒนาการทุกๆ ด้านของเด็ก ทั้งทางด้านร่างกาย สติปัญญา อารมณ์ สังคม หรือแม้แต่เป็นเครื่องมือปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมตั้งแต่เด็ก… การเล่นจึงสำคัญมากต่อการพัฒนาของเด็กทุกคน ซึ่งหมายถึงทุกคนจริงๆ โดยไม่มียกเว้นว่าเป็นเด็กปกติ เด็กป่วย หรือ เด็กพิการทั้งทางร่างกายและสมอง…
ข้อมูลจาก พญ.สินดี จำเริญนุสิต กุมารแพทย์เฉพาะทางด้านพัฒนาการและพฤติกรรมระบุว่า… การเล่นในเด็กเล็กเป็นการเรียนรู้ และ การสื่อสารอย่างหนึ่งของเด็ก… ซึ่งมีพัฒนาการเรียงตามลำดับความสามารถด้านการสื่อสารตั้งแต่การฝึกพูดคำเดี่ยว หรือ Single Words ไปจนถึงการสื่อสารตามความต้องการ หรือ Functional Language… โดยพัฒนาการด้านทักษะการสื่อสารนี่เองที่กระตุ้นให้เด็กเล็กเริ่มสำรวจ และ เรียนรู้หลายอย่างผ่านของเล่น การเล่น และ การพูดคุยซักถามจนสามารถเชื่อมโยงประสบการณ์ทุกรายละเอียดเพิ่มขึ้นได้อย่างรวดเร็ว… การเรียนรู้จึงเริ่มต้นที่การเล่นตั้งแต่วัยทารกกันทุกคน
ประเด็นก็คือ… แก่นของการปลูกฝังการเรียนรู้ผ่านการเล่นตั้งแต่วัยทารก จะอยู่ที่รูปแบบการเล่นหลักๆ อย่างการเล่นจำลองหน้าที่การทำงานของสิ่งของที่อยู่รอบตัว หรือ Functional Play… การเล่นแบบมีโครงสร้าง มีรูปแบบ และ มีเป้าหมาย หรือ Constructive Play… การเล่นเพื่อสำรวจ และ ทดลอง หรือ Exploratory Play และ การเล่นแบบมีจินตนาการ หรื Imaginative Play… ซึ่งในท้ายที่สุดของการเล่นก็จะบูรณาการทุกรูปแบบรวมกันเป็น “การเล่น หรือ Play” ที่มอบการเรียนรู้ให้เด็กๆ เหมือนกันหมด
ประเด็นที่น่าสนใจก็คือ… พฤติกรรมการเล่นแบบมีโครงสร้าง หรือ Constructive Play และ การเล่นเพื่อสำรวจ หรือ Exploratory Play ในเด็กวัยก่อนเรียนมักจะเห็นการเล่นแบบเดิมๆ ซ้ำๆ อย่างไร้เป้าหมาย หรือ Perseveration เพื่อสร้างความชำนาญร่วมด้วย… ซึ่งทั้งหมดก็เพราะ “ความอยากรู้อยากเห็น” อันเป็นพลังแฝงที่อยู่เบื้องหลังการเรียนรู้จนบรรลุวัตถุประสงค์ของทุกคน… โดยเฉพาะพฤติกรรมการเล่นแบบ Constructive Play ซึ่งพบในเด็กปกติวัย 2 ขวบปีขึ้นไปที่พยายาม “สร้าง รื้อ ประกอบ ต่อเติม” ของเล่น หรือ สิ่งของที่อยู่ใกล้ตัวให้เป็นไปตามประสบการณ์ และ จินตนาการ… อันเป็นการ “ลองผิดลองถูก” ที่ไม่ต้องกังวลเรื่องผิดถูก ซึ่งเป็นพื้นฐานความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมนั่นเอง
ประเด็นที่จะบอกก็คือ… Constructive Play และ Exploratory Play ในเด็กเล็กต้องการของเล่น และ Guideline ที่หลากหลายเรื่องการเล่นเพื่อส่งเสริมพัฒนาการอย่างเพียงพอ ไม่ต่างจากหนังสือ และ อุปกรณ์การเรียน และ อินเตอร์เน็ตสำหรับเด็กโตในระดับปฐมศึกษาและมัธยมศึกษา ซึ่งเด็กเล็กจากครอบครัวและชุมชนด้อยโอกาส จะเริ่มมีของใช้ส่งเสริมพัฒนาการจากรัฐสวัสดิการกันจริงจังตอนนั้น… ซึ่งหลายกรณีล่าช้าไม่เท่าทันพัฒนาการของสมองที่เติบโตมากในช่วงวัยก่อนเรียน… โดยส่วนตัวจึงอยากเห็นแนวคิดเรื่องธนาคารของเล่น และหรือ แนวคิดเรื่องห้องสมุดของเล่นกลายเป็นนโยบายรัฐอย่างจริงจังบ้าง!
References…
