เพื่อนรุ่นพี่ผมท่านหนึ่ง วัยใกล้เกษียณในอีกสองสามปีข้างหน้า ส่งรูปงานเกษียณของที่ทำงานมาแชร์ผมในไลน์ส่วนตัว แล้วก็บอกว่า… งานพี่เอ็งมาน๊ะเว้ย กันยาหกห้า
ผมตอบไปว่าผมไม่ชอบงานเกษียณอายุมุฑิตาของใคร… ขอเป็นงานฉลองอะไรซักอย่างดีกว่า… พี่แกตอบกลับว่า งั้นฉลองชาวสวนคนใหม่ก็ได้!!!
ประเด็นอยู่ที่ “อาชีพทำสวน” ของคนอายุ 60 ที่รับราชการในกรุงเทพมาตลอดชีวิต จนมีตำแหน่งใหญ่โต และวางแผนเกษียณตัวเองด้วยสวนผลไม้พืชผัก กับที่ดินที่ซื้อไว้ยามแก่ในต่างจังหวัด ที่ล้อมรั้วไว้ แต่ไม่ได้ดูแล
สาระสำคัญเรื่องอาชีพหลังเกษียณของคนไทยจำนวนหนึ่ง จะวนกลับไปที่เกษตรกรรม และอะไรทำนองนี้ ส่วนรายละเอียดก็แตกต่างกันไปตามพื้นฐาน ประสบการณ์และบริบท…
สองวันก่อนพี่ท่านเดิมก็โทรกลับมาหาผม… แล้วบอกว่า พี่เอาข้อความที่ผมตอบกลับในไลน์ไปคิดทั้งอาทิตย์ คำถามนั้นคือ… ทำไมจึงอยากทำสวน?… ทำไม?… ทำไม?… ทำไม?
ย้อนความนิดนึงครับ… ผมเป็นสาวกของ Simon Sinex เจ้าของหนังสือ Start with Why, Leaders Eat Last, Together Is Better, Find Your Why และ TED Talked. ที่มีคนดูลำดับต้นๆ ของโลก และผมหัดตั้งคำถามแบบ Why Chains มาหลายปีจนคนรอบข้างเลิกตะเพิดผมเรื่องถามทำไมย้ำแล้วย้ำอีกอย่างน่ารำคาญ… แต่ก็มีหลายคนเลิกคบผมไปเหมือนกัน… เวลาผมถามใครทำไมซ้ำๆ หลายคนที่เชื่อว่าผมไม่ได้กวนจะคิดและตอบอย่างตั้งใจ ซึ่งหลายครั้งกับหลายท่าน สามารถหาทิศทางจน Pivot แผนไปจากเดิมชนิดกลับทิศก็เคยมาแล้ว
คำถามทำไมจึงอยากทำสวนในกรณีนี้… ทำให้คนถูกถามคิดได้ว่า จริงๆ แล้วเจ้าตัวแค่คิดง่ายๆ ว่าทำสวน ดูแลต้นไม้ พืชผัก น่าจะมีอะไรเพลินๆ ทำหลังเกษียณและมีรายได้เล็กๆ น้อยๆ หมุนเวียน… แต่พอคิดและค้นข้อมูลจากคำถามทำไมหลายๆ รอบ คำตอบที่ได้ น่าตกใจกว่าไม่รู้สูตรปุ๋ยใส่ผักแต่คิดทำสวนเสียอีก…
- ทำไมจึงอยากทำสวนหลังเกษียณ?… จะได้มีอาชีพตอนแก่ แล้วก็มีที่ดินอยู่แล้วด้วย
- ทำไมคนแก่ต้องมีอาชีพ?… ผมยังแข็งแรง แค่อายุเกินสัญญาจ้าง ออกจากงานมาอยู่ว่างๆ เฉาตายเลย
- ทำไมถึงไม่อยากอยู่ว่างๆ?… อยากหาอะไรทำ… อยากมีรายได้ อยากปลูกผักกินเอง เขาว่ามันดีต่อสุขภาพ ประหยัดด้วย
- ทำไมถึงอยากมีรายได้ทั้งที่เกษียณแล้ว?… ทำไมอยากประหยัด ทั้งที่เกษียณแล้ว?… !!!
Why Chains จะประมาณนี้ครับ… ทุกท่านจะเห็นว่า พอเลยทำไมที่ 3 มา หลายครั้งเราจะเห็นความสนใจอย่างแท้จริงซ่อนอยู่… แถมยังซ่อนอยู่กับข้อเท็จจริงด้วย
วันนั้นผมคุยโทรศัพท์กับเพื่อนรุ่นพี่ท่านนี้นับชั่วโมง ผมโชคดีที่คนรู้จักและรักใคร่ เชื่อในภูมิบางอย่างที่ผมมี และมั่นใจข้อมูลที่ผมแลกเปลี่ยนแบ่งปัน… และท่านก็เป็นผู้ฟังที่ดี จนผมกลายเป็นขี้โม้ตัวพ่อไปเลย
วันนั้นผมเปิดห้องแนะแนวหลังเกษียณไปหลายแนวทาง… แนวทางหนึ่งที่คนฟังวันนั้นสนใจมากคือโมเดล i-Grow
i-Grow เป็นสตาร์ทอัพจากอินโดนีเซีย จริงๆ i-Grow เป็นโมเดล Fintech ที่โฟกัสเกษตรกรในอินโดนีเซีย และจัดหาเทคโนโลยีให้เกษตรกรที่เป็นลูกค้าตั้งแต่ก่อนปลูกจนเก็บเกี่ยว… ทำให้ i-Grow มีภาพของ AgTech หรือ Agricultural Technology เด่นชัดจนปิดความเป็น Fintech หรือ Financial Technology แทบจะมิด
โมเดลของ i-Grow ก็ง่ายๆ ครับ ทำแพลตฟอร์มขึ้นมาให้คนที่อยากลงทุนกับนาไร่สวนหรือฟาร์ม ได้เจอกับเกษตรกรตัวจริงในแพลตฟอร์ม แล้วจับคู่กัน… อยากปล่อยกู้เกษตรกรก็จับคู่กับเกษตรกรที่ลงทะเบียนหาเงินกู้… แถมเลือกได้ด้วยว่าจะจับคู่กับนาข้าวหรือไร่ข้าวโพด อ้อย ถั่วเหลือง ปาล์ม… หรือจะกระจายความเสี่ยงเกลี่ยลงทุนกับพืชทุกชนิดก็ได้ และมีผลผลิตเป็นสินทรัพย์ค้ำประกัน… ที่สตาร์ทอัพบ้านเราเรียกว่าโมเดลตกเขียวนั่นแหละครับ… แต่ก็มีนักลงทุนที่ต้องการผลผลิตหลังเก็บเกี่ยว และยินดีจ่ายเงินล่วงหน้าแล้วรอรับผลิตจากเกษตรกรไปขายต่อ หรือไปใช้ในธุรกิจของตัวเองด้วยเช่นกัน… สิ่งสำคัญที่ต่างออกไปคือ การอัพเดทข้อมูลระหว่างนักลงทุนและเกษตรกรผ่านแพลตฟอร์ม ที่ใช้เทคโนโลยีชั้นสูงอย่าง ภาพจากกล้องวงจรปิด หรือภาพถ่ายดาวเทียมแล้วส่งให้ AI วิเคราะห์ เพื่อให้นักลงทุนมั่นใจว่าเกษตรกรคู่สัญญา ใช้เงินลงทุนถูกวัตถุประสงค์หรือไม่ และผลผลิตกับตลาดในวันเก็บเกี่ยวเป็นยังไง… ในขณะที่ฝั่งเกษตรกรเองก็มีข้อมูลลม ฟ้า อากาศ ตลาด ลูกค้า ให้ใช้วางแผนผลิตสินค้าเกษตรได้ดีกว่าเดิม… ในบ้านเราก็มีสตาร์ทอัพแบบนี้อยู่ ลองค้นหา Ricult ดูครับ… ผมเคยเขียนถึงใน Properea.com
ใครเคยเล่นเกมส์ปลูกผัก หรือเลี้ยงสัตว์ออนไลน์คงนึกออก… ถ้าท่านเป็นนักลงทุน ท่านจะมีมือถือเครื่องนึงติดมือ อยากลงทุนกับสวนทุเรียน ก็ใส่เงินเข้าระบบ… จองสวนทุเรียนบนแพล็ตฟอร์ม และเฝ้าดูสวนทุเรียนจากกล้องที่เจ้าของสวนสตรีมมิ่งผ่านแพล็ตฟอร์มมา และยังมีดาวเทียมของแพลตฟอร์ม วนไปถ่ายภาพทางอากาศสัปดาห์ละหลายรอบ ส่งให้ AI วิเคราะห์ ถ้าไม่มีอะไรติดขัดยุ่งยาก นักลงทุนจะได้ผลตอบแทนตอนเก็บเกี่ยวเช่นกัน… แต่หากมีปัญหาอื่นใดที่ผิดไปจากปกติ… แน่นอนว่าแพลตฟอร์มก็มีกลไกการจัดการให้ทุกฝ่ายในระบบนิเวศน์สบายใจได้เยอะระดับหนึ่งเลยครับ
ฟังดูก็เหมือนเล่นเกมส์ปลูกผัก หรือเก็บแอปเปิ้นออนไลน์นั่นแหละครับสำหรับนักลงทุน… ส่วนเกษตรกรก็เป็นอาชีพของเขาอยู่แล้ว… เพียงแต่ i-Grow หรือ Ricult… มันคือเกมส์แห่งชีวิตจริง!
กลับมาที่เคสเตรียมเกษียณ… ผมไม่ได้แนะนำให้พี่แกมาทำสตาร์ทอัพหลังเกษียณหรอกน๊ะครับ แต่บอกท่านไปว่า โดยบริบทของท่าน… ถ้าต้องพรวนดิน หว่านเมล็ด รดน้ำ ใส่ปุ๋ย กำจัดศัตรูพืช… เรียนรู้และหัดทำไม่ยากหรอก แถมมีฐานะพอจะจ้างคนงานมาช่วยทำใหญ่ขนาดไหนก็ได้… แต่ช่วยถามตัวเองว่าทำไม ทำไม ทำไม และทำไมไปซักสี่ห้ารอบ ถ้าคำตอบยังแน่วแน่แท้จริง
ทำเลยครับ… ไม่ว่าจะอะไร!!!
อ้างอิง
