การออกแบบกลยุทธ์การเรียนการสอน มีความหมายคลุมถึง วิธีการและองค์ประกอบสำหรับการกำหนด และหรือ การเรียงลำดับเนื้อหาในการนำเสนอ รวมทั้งการตัดสินใจที่เกี่ยวกับเนื้อหาและการถ่ายทอด
Michael J. Janniro เจ้าของงานวิจัยหัวข้อ Effects of Computer-Based Instruction on Student Learning of Psychophysiological Detection of Deception Test Question Formulation พบว่า… CBI มีประสิทธิภาพสูงสุดเมื่อพัฒนาอย่างเป็นระบบ และเมื่อเนื้อหาของหลักสูตรเป็นไปตามหลักการสอน
Esther R. Steinberg… เจ้าของหนังสือ Teaching Computers To Teach ซึ่งเป็นตำราอ้างอิงหลักเล่มสำคัญของ Computer Based Instruction ระบุว่า… โปรแกรมการสอนด้วยคอมพิวเตอร์ที่เหมาะสม ควรต้องประยุกต์ใช้เสียงในการออกแบบบทเรียน
Dr. Robert B. Kozma… นักเทคโนโลยีการศึกษาเจ้าของผลงานมากมายเกี่ยวกับ ICT Education ก็เคยระบุในผลงานหลายชิ้นว่า… การออกแบบสื่อการเรียนรู้และสิ่งแวดล้อม เป็นหัวใจสำคัญของเทคโนโลยีการศึกษา
ท่านกำลังอ่านบทความชุด… ทฤษฎีการศึกษาผู้ใหญ่ ซึ่งเรียบเรียงขึ้นเผยแพร่เป็นชุดความรู้แบบหลายตอน อ้างอิงหนังสือชื่อ The Adult Learner: The definitive classic in adult education and human resource development ของ Malcolm S. Knowles และคณะ… และตอนนี้เป็นประเด็น แนวทางการนำใช้ทฤษฎีการศึกษาผู้ใหญ่ ในแนวทางที่ 6 จาก 6 แนวทางหลัก… และยังอยู่กับเนื้อหาในหัวข้อ Effective Technology-Based Adult Learning ที่ทิ้งค้างไว้จากตอน Theory of Computer Based Instruction for Adults ครับ…
โดยตัวทฤษฎีสำคัญที่จะใช้ทำ CBI หรือ Computer Based Instruction นั้น… เราจะอ้างอิง Conceptual Model of Effective Computer-Based Instruction for Adults ของ Elwood F. Holton และคณะ… ซึ่งตีพิมพ์เผยแพร่ปี 2006 ในหัวข้อ Blended Delivery Strategies for Competency-Based Training
ตัวโมเดลจะวางโครงสร้างการออกแบบ หรือ Design เอาไว้เป็นฐาน ซึ่งเป็นระดับ Learning Goal… โดยให้ความสำคัญส่วนที่เรียกว่า Instruction Strategy Design ก่อน… โดยในกรอบ Instruction Strategy Design มีประเด็นสำคัญ 3 เรื่องต้องดำเนินการก่อนจะไปทำขั้นตอนหรือส่วนอื่น
งานตีพิมพ์หัวข้อ Instructional Design Theories and Models ของ Charles Morgan Reigeluth ได้แบ่งองค์ประกอบของหน่วยการออกแบบกลยุทธ์การเรียนการสอนออกเป็น 3 ประเภทคือ Organizational Strategy หรือ วางกรอบและพัฒนากลยุทธ์… Delivery Strategy หรือถ่ายทอดกลยุทธ์ และ Management Strategy หรือ จัดการกลยุทธ์
Organizational Strategy ถือเป็นเป็นขั้นของการจัดเตรียมและจัดเรียงเนื้อหาสาระในบทเรียน ซึ่ง Robert Gagne เจ้าของทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มผสมผสานของกาเย่ หรือ Gagne’s Eclecticism แนะนำว่า… ควรพัฒนากลยุทธ์ทั้งจาก “บทเรียน หรือ Lesson และ หน่วยการเรียน หรือ Learning Module ที่มีอยู่ก่อน
ในบรรดาตำราเกี่ยวกับ CBI หรือ Computer Based Instruction นั้น… คำแนะนำเรื่องการออกแบบบทเรียนแบบ CBI ทั้งหมด… ยืนยันว่าทั้งหมดทุกตำรา โดยเฉพาะเอกสารอ้างอิงที่ใช้ในหนังสือ The Adult Learner ของ Malcolm S. Knowles บทที่ 18 หน้า 238 ถึงท้ายบทหน้า 256… ล้วนให้ความสำคัญกับขั้นตอนการ Organizational Strategy และ Workshop การฝึกอบรมการพัฒนา CBI มากมายล้วนเริ่มต้นภาคปฏิบัติด้วยการกาง หน่วยการเรียน หรือ Learning Module ออกมาให้เห็นทั้งหมด… ซึ่งบาง Workshop จะแนะนำให้ใช้ Mind Map ร่างความสัมพันธ์ของ LM หรือ Learning Module ต่างๆ… ในขณะที่บาง Workshop จะแนะนำให้ใช้ Post-It Note จัดเรียงให้ได้ภาพทั้งหมดของ CBI ชุดนั้นจนครบตามวัตถุประสงค์
ส่วนขั้นการ Delivery Strategy หรือ ขั้นสร้างกลยุทธ์การถ่ายทอด… โดยธรรมชาติแล้ว โครงสร้างของ LM หรือ Learning Module ที่ตระเตรียมไว้ในขั้นตอน Organizational Strategy… มักจะมีเงื่อนไขการถ่ายทอดความรู้ของแต่ละโมดูลอยู่… ซึ่งเป็นแง่มุมการสื่อสารที่มีทั้งข้อดีและข้อจำกัด ให้ใช้กำหนดกลยุทธ์การถ่ายทอดความรู้ สัมพันธ์กับ LM แต่ละหน่วยอยู่แล้ว… ประเด็นสำคัญในขั้นการกำหนด Delivery Strategy จึงมีเพียงเรื่องของการกำหนดเป้าหมาย หรือ กลุ่มเป้าหมาย หรือ กลุ่มผู้เรียน… ให้สอดคล้องกับ “ประสิทธิภาพการสื่อสารองค์ความรู้ในแต่ละ LM ทั้งหมดกับเป้าหมาย” เท่านั้นเอง
ซึ่งความสำคัญของแนวทางการกำหนด Delivery Strategy จึงต้องเอาผู้เรียนเป็นโจทย์ตั้งต้น… แล้วค่อยกำหนดวิธีที่เป้าหมาย หรือ ผู้เรียน… จะซึมซับเรียนรู้ LM แต่ละหน่วยไปได้แค่ไหนอย่างไร
ส่วนขั้นการทำ Instructional Management Strategy นั้น… ในหนังสือ Instructional Design ของ Patricia L. Smith และ Tillman J. Ragan เจ้าของโมเดล Smith and Ragan Instructional Design Model ระบุไว้ชัดเจนว่า… เป็นแนวทางในการประสาน LM ที่เตรียมไว้ในขั้น Organizational Strategy เข้ากับ ขอบเขตตามที่กำหนดใน Delivery Strategy… ซึ่งรวมถึง การกำหนดตารางการเรียน และการบริหารทรัพยากรเพื่อใช้กับกิจกรรมการเรียนผ่าน CBI หรือ Computer Based Instruction จำพวกห้องคอมพิวเตอร์ สัญญาณอินเตอร์เน็ต หรือแม้กระทั่ง มือถือ หรือ Tablet เป็นต้น
นอกจากนั้นยังรวมถึงการออกใบงานเฉพาะคน หรือเฉพาะกลุ่ม ไปจนถึงรายงานผลการเรียน หรือแม้แต่การทดสอบหลังเรียนกับ CBI แล้ว
คำแนะนำเรื่อง Instructional Strategy Design มีอยู่โดยประมาณเท่านี้… ซึ่งยึดตามกรอบทฤษฎี Instructional Design Theories and Models ของ Charles Morgan Reigeluth เป็นสำคัญ… ส่วนรายละเอียดการประยุกต์ทฤษฎี หลายกรณี หรือ เกือบทุกกรณี… คงต้อง Update เทคโนโลยีการศึกษาที่เป็นปัจจุบันที่สุด และ Blend ทั้งหมดเข้าด้วยกันก่อนดำเนินการ
ตอนหน้ามาทำความเข้าใจกับ… CBI Design ด้วยกันครับ!
อ้างอิง
