Knowledge Organizer for VESPA Mindset

การเรียนรู้ในทางเทคนิคก็คือวิธีการหาแนวทางให้สมองของคนเรา มีโอกาสได้จับกับความรู้และประสบการณ์ใหม่ๆ ที่ออกแบบหรือสร้างขึ้นผ่านบทเรียนต่างๆ อย่างเป็นระบบ ซึ่งชุดความรู้แต่ละชุดที่คนจำนวนหนึ่งต้องเรียนและรู้ มักจะมีโครงสร้างเรียงร้อยบนความสัมพันธ์เชิงข้อมูลอยู่เสมอ

จากบทความ Mapping New Territory แผนที่การเรียนรู้สิ่งใหม่ หรือ ตอนที่ 8 ในชุด VESPA Mindset ซึ่งถอดความจากหนังสือ The Student Mindset ของ Steve Oakes และ Martin Griffin นั้น… ได้อธิบายแนวทางการ “สะสมตระเตรียมทรัพยากรการเรียนรู้” ในประเด็นและแง่มุมมากมาย โดยเฉพาะ 12 ประเด็นเครื่องมือหรือกรอบคำถามที่ใช้ในการสร้างแผนที่เส้นทางการเรียนรู้… และเมื่อได้แผนที่มาแล้ว ก็ถึงเวลาที่จะต้องนำทรัพยากรการเรียนรู้ทั้งหมดที่ได้ มาจัดระเบียบ หรือ Organize 

เมื่อต้องจัดการทรัพยากรการเรียนรู้ให้มีโครงสร้างอย่างเป็นระเบียบ เพื่อให้สมองและประสบการณ์หยิบใช้ได้อย่างง่ายดาย… หนังสือ The Student Mindset จะเริ่มต้นด้วยการตั้งคำถามว่า… เราจะสามารถสร้างการเชื่อมโยงระหว่าง “ทรัพยากรการเรียนรู้ กับ หลักคิดได้อย่างไร… โดยเฉพาะจาก ทรัพยากรการเรียนรู้ที่สะสมตระเตรียมไว้”

เทคนิคการร้อยเรียงทรัพยากรการเรียนรู้ที่แนะนำก็คือ… การใช้กราฟิกอย่างง่ายช่วยจัดระเบียบข้อมูลใหม่ เช่นในกรณีที่ข้อมูลไม่ซับซ้อน และ/หรือสามารถจัดเรียงชุดข้อมูลหรือลำดับได้ง่าย ก็สามารถใช้ตารางแบบ 2 คอลัมน์ช่วยเรียงเพื่อเปรียบเทียบข้อมูลคล้ายคลึงและแตกต่างได้… ส่วนกรณีที่ทรัพยากรการเรียนรู้อยู่ในรูปข้อมูลที่ซับซ้อน และยากต่อการจัดเรียงเป็นชุดๆ ก็สามารถใช้เครื่องมือกราฟิกที่ซับซ้อนแต่ทรงประสิทธิภาพเช่น Mind Map หรือ Tree Map ได้

แต่ก่อนจะไปถึงการจัดเรียงทรัพยากรการเรียนรู้ที่อยู่ในรูปข้อมูลได้ดีกว่า… จำเป็นต้องเข้าใจรูปแบบการจัดการทรัพยากรการเรียนรู้ที่สะสมได้ ทั้งแบบง่ายและแบบซับซ้อนก่อน… 

เครื่องมือจัดการทรัพยากรอย่างง่าย หรือ Simple Organisers หรือเครื่องมือเพื่อการจัดการ “ทรัพยากรการเรียนรู้ที่สะสมตระเตรียมได้ ซึ่งอยู่ในรูปที่สามารถใช้ข้อมูลต่อได้ทันที โดยไม่ต้องทำความเข้าใจเพิ่มเติมหรือดัดแปลงใดๆ ซึ่งหนังสือ The Student Mindset ของ Steve Oakes และ Martin Griffin ให้แนวทางไว้ประกอบด้วย

1. Make a mind map of the information หรือ ทำมายด์แมพของข้อมูล
2. Make a comparison table and pull out similarities and differences between two studies, methods, people, characters or historical events หรือ ทำตารางเปรียบเทียบข้อมูลที่มีลักษณะเหมือน และแตกต่าง ไม่ว่าจะเป็นรายงานการศึกษาค้นคว้า… วิธีการหรือขบวนการ… ผู้คน… รูปแบบหรือเหตุการณ์
3. Make a flow chart to summarise a process หรือ ทำโฟร์ชาร์ต หรือผังขั้นตอนเพื่อสรุปขั้นตอนหรือกระบวนการ
4. Make a graph to represent data หรือ ใช้กราฟนำเสนอข้อมูลความสัมพันธ์
5. Make a timeline showing a series of events including cause and effect หรือ ใช้เส้นเวลาอธิบายลำดับเหตุการณ์ รวมทั้งเหตุผลและผลสืบเนื่องต่างๆ

สิ่งที่ได้จากการจัดการทรัพยากรการเรียนรู้ในขั้นนี้ก็คือ… การแปลงทรัพยากรการเรียนรู้ที่ตระเตรียมสะสมไว้ไปเป็นความรู้ความเข้าใจนั่นเอง

ส่วนเครื่องมือจัดการทรัพยากรการเรียนรู้ที่สะสมตระเตรียมได้ แต่ต้องอธิบายเพิ่มเติม หรือหาคำตอบเพิ่มเติม ซึ่งหนังสือ The Student Mindset ของ Steve Oakes และ Martin Griffin ถือว่าเป็นทรัพยากรการเรียนรู้ที่ซับซ้อน และต้องการ Complex Organisers ในการจัดการ และคำแนะนำคือให้หาข้อมูลมาเติมส่วนประกอบอ้างอิงโครงสร้างต้นไม้ ผ่านคำถามสำคัญซึ่งประกอบไปด้วย…

1. What key information forms the trunk? หรือ ข้อมูลอะไรบ้างคือแก่นและลำต้น?
2. What underlying information makes the roots? หรือ ข้อมูลอะไรบ้างสร้างรากตรึงลำต้น?
3. What are the important branches? หรือ อะไรคือกิ่งก้าน?
4. What subsections of information become the twigs and leaves? หรือ อะไรคือแขนงและใบ?

หลักสำคัญของการทำ Knowledge Organizer หรือ เครื่องมือการจัดการทรัพยากรการเรียนรู้ ทั้งแบบที่อยู่ในรูปข้อมูลพร้อมใช้ และข้อมูลที่ซับซ้อนหรือไม่สมบูรณ์ก็แล้วแต่ การใช้โครงสร้างกราฟิกอ้างอิง เช่นเดียวกับกรณีการใช้โครงสร้างต้นไม้ เพื่อแยกแยะและเติมเต็มภาพให้เห็นชัดเจน… ซึ่งนอกจากต้นไม้แล้ว หนังสือ The Student Mindset ยังแนะนำ… ปราสาท… แม่น้ำ… ผังชุมชน ถนน สะพาน ร้านค้า วัด โรงเรียน… รวมถึง Mobile Applacation ด้วย

ตอนหน้ามาตามดูการประยุกต์ทำ Knowledge Organizer เกินขั้นการจัดการทั่วไปและซับซ้อน… ที่อาจต้องใช้ขั้นจินตนาการเข้าช่วย!

บทความชุด VESPA Mindset ถอดความจากหนังสือ The Student Mindset ตอนอื่นๆ ที่ท่านอาจจะสนใจ

1. Vespa Mindset
2. Students’ Vision and Attitude… จุดเริ่มต้นของ VESPA Model
3. 15 Possible Motivations… พลังงานขับเคลื่อนพฤติกรรมการเรียนรู้
4. 5 Roads of Vision Activity
5. The Roadmap of Vision for Student Mindset
6. Weekly Rule of Three… เมื่อความเพียรสำคัญต่อความสำเร็จ
7. Collecting and Shaping for VESPA Mindset… รวบรวมและเรียบเรียง
8. Mapping New Territory for VESPA Mindset แผนที่การเรียนรู้สิ่งใหม่