ท่านที่เคยเรียนจิตวิทยาพื้นฐานมาก่อนคงจะเคยได้ยินชื่อ ศาสตราจารย์ Carl Jung รวมทั้งแนวคิด Jungian Cognitive Functions ที่นักจิตวิทยารุ่นต่อมาได้นำใช้โดยปรับแต่ง Psychological Types หรือ แบบแผนทางจิตวิทยา ที่ Carl Jung ใช้อธิบายแยกประเภทของบุคลิกภาพ หรือ Personality Type ภายใต้ความเชื่อของแนวคิดเรื่อง Collective Unconscious ที่ศาสตราจารย์ Carl Jung อธิบายว่า… มนุษย์มีจิตไร้สำนึกบางอย่างร่วมกัน มีสัญชาติญาณบางอย่างในการรับรู้ ตีความ และหรือ ให้ความหมายต่อโลกในทำนองเดียวกัน… โดยแนวคิดเรื่องจิตไร้สำนึกร่วมนี้เองที่ทำให้ศาสตราจารย์ Carl Jung ได้เสนอแนวคิด “Theory Of Archetypes หรือ ทฤษฎีแม่แบบทางบุคลิกภาพ” โดยลงไปศึกษาจิตไร้สำนึกร่วมของมนุษย์ จนได้แม่แบบทางบุคลิกภาพมา 4 ประเภท คือ Persona หรือ หน้าตาท่าทาง… Shadow หรือ สัญชาตญาณ หรือ ตัวตนที่ซุกซ่อนไว้… Anima/Animus หรือ เพศสภาวะทางจิตวิทยาในตัว และ The Self หรือ ตัวตน
จาก “Theory Of Archetypes หรือ ทฤษฎีแม่แบบทางบุคลิกภาพ” นี่เองที่ทำให้ศาสตราจารย์ Carl Jung นำไปพัฒนาแนวคิด Jungian Cognitive Functions ด้วยการแปลงแม่แบบทางบุคลิกภาพทั้ง 4 แบบให้เป็นฟังก์ชั่นหลัก 4 ประเภท คือ Thinking หรือ ช่างคิด… Feeling หรือ ช่างอ่อนไหว… Intuition หรือ ช่างเต็มไปด้วยสัญชาตญาณ และ Sensation หรือ ช่างกล้าลองกล้าสัมผัส… โดยศาสตราจารย์ Carl Jung ได้ใช้ตัวอักษร T – F – N – S มาสร้างฟังก์ชั่นด้วยการจับคู่ฟังก์ชั่นหลักแต่ละประเภท กับ ลักษณะทางบุคลิกภาพ Introversion และ Extraversion ซึ่งทำให้เกิดฟังก์ชั่นบุคลิกได้ 8 แบบคือ Ti – Fi – Ni – Si – Te – Fe – Ne – Se
ด้วยหลักคิดเรื่องฟังก์ชั่นแบบเดียวกับที่ ศาสตราจารย์ Carl Jung ใช้อธิบายบุคลิกภาพนี่เองที่กลายเป็นแรงบันดาลใจให้นักจิตวิทยารุ่นต่อมาอย่าง Katharine Cook Briggs และบุตรสาว Isabel Briggs Myers ได้ช่วยกันพัฒนาเครื่องมือประเมินบุคลิกภาพขึ้นใหม่ที่เรียกว่า MBTI หรือ Myers-Briggs Type Indicator… ซึ่งได้รับความนิยมในการนำใช้ในกิจการด้านทรัพยากรมนุษย์ขององค์กรอย่างกว้างขวาง โดยได้จำแนกประเภทของบุคลิกภาพออกมาได้ละเอียดขึ้นถึง 16 แบบ จากการผสมฟังก์ชั่นทางจิตวิทยาพื้นฐานของคนเข้าด้วย… ซึ่งประกอบไปด้วย
- INTJ หรือ Introversion – Intuition – Thinking – Judging ซึ่งเป็นบุคลิกภาพนักออกแบบ… เป็นคนช่างจินตนาการ เด็ดขาด และมีความทะเยอทะยานสูง ช่างสังเกตและขี้สงสัย ค่อนข้างเก็บตัวและรักความเป็นส่วนตัวมาก
- INTP หรือ Introversion – Intuition – Thinking – Perception ซึ่งเป็นบุคลิกภาพคงแก่เรียน หรือ นักตรรกะ… จะเป็นคนช่างคิด มีความคิดสร้างสรรค์ กับ มุมมองที่ไม่เหมือนใคร มีความเฉลียวฉลาด สนใจสิ่งต่างๆ ลึกถึงระดับปรัชญา หลงไหลการวิเคราะห์เชิงลึก ชอบทำอะไรเป็นแบบเป็นแผน ช่างสังเกต และ มีมุมมองหลากหลาย
- ENTJ หรือ Extraversion – Intuition – Thinking – Judging ซึ่งเป็นบุคลิกภาพผู้บัญชาการ… มีความเป็นผู้นำสูง เต็มไปด้วยความมั่นใจในตัวเอง มีอิทธิพลต่อผู้อื่นเสมอ ตัดสินใจได้ดี เฉียบขาด ชัดเจน มีความสามารถในการคิดเชิงกลยุทธ์ และ หมกมุ่นจดจ่อกับสิ่งที่สนใจได้เป็นเวลานาน
- ENTP หรือ Extraversion – Intuition – Thinking – Perception ซึ่งเป็นบุคลิกภาพนักโต้วาที… จะเป็นคนมีเชาว์ปัญญา และ ไหวพริบดี ชื่นชอบข้อถกเถียงวิพากษ์วิจารณ์ในประเด็นต่างๆ บางครั้งไม่ได้ทำไปเพื่อต้องการคำตอบหรือข้อสรุป แต่ต้องการลับคมทางปัญญา และ กระบวนการคิด เพราะเชื่อว่าการถกเถียงวิพากษ์วิจารณ์จะนำไปสู่การสั่งสมความรู้ และ เป็นการเพิ่มพูนความสามารถ กับ ความภาคภูมิใจให้ตนเอง
- INFJ หรือ Introversion – Intuition – Feeling – Judging ซึ่งเป็นบุคลิกภาพผู้แนะนำ หรือ คนช่วยออกหน้า… จะเป็นคนชอบช่วยเหลือผู้อื่น มีทัศนคติ และ ความคิดเห็นตรงไปตรงมา กล้าต่อสู้อย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อยเพื่อบางสิ่งที่เชื่อมั่น เด็ดขาด ชัดเจน
- INFP หรือ Introversion – Intuition – Feeling – Perception ซึ่งเป็นบุคลิกภาพแบบโซ่ข้อกลาง หรือ ผู้ไกล่เกลี่ย… จะเป็นคนเชื่อมั่นในความดี ใจกว้าง ยืดหยุ่น เคารพและรับฟังทุกความคิดเห็นโดยไม่ตัดสินใคร มีทักษะการฟังที่ดี มีความสามารถในการแสดงออก และ มีทักษะการเจรจาต่อรอง
- ENFJ หรือ Extraversion – Intuition – Feeling – Judging ซึ่งเป็นบุคลิกภาพแบบบุคคลสำคัญ หรือ ตัวเอก… จะเป็นคนที่เกิดมาเพื่อเป็นผู้นำโดยธรรมชาติ เปี่ยมไปด้วยความมุ่งมั่น มีเสน่ห์ สามารถสร้างแรงบันดาลใจให้ผู้พบเห็นได้ไม่รู้จบ สื่อสารกับผู้อื่นได้ยอดเยี่ยม และ ใส่ใจผู้อื่นได้อย่างจริงใจ และ เป็นธรรมชาติ
- ENFP หรือ Extraversion – Intuition – Feeling – Perception ซึ่งเป็นบุคลิกภาพแบบนักโฆษณา หรือ นักรณรงค์… จะเป็นคนที่มีวิสัยทัศน์อันน่าดึงดูดโดยธรรมชาติ มีความสามารถในการสร้างความน่าสนใจให้กับสิ่งต่างๆ ได้เสมอ เต็มไปด้วยความคิดสร้างสรรค์ หลงไหลเสรีภาพอิสรภาพ ยืดหยุ่น เป็นมิตร และ เป็นความสบายใจแก่ผู้พบเห็น
- ISTJ หรือ Introversion – Sensing – Thinking – Judging ซึ่งเป็นบุคลิกภาพแบบนักคำนวณ… จะเป็นคนที่ไม่ชอบการคาดเดา ชอบการวิเคราะห์ปัจจัยทุกอย่าง ตรวจสอบข้อเท็จจริงเสมอ มองโลกในแง่จริงมากกว่าจะมองในแง่ดีหรือแง่ร้าย ไม่ชอบเรื่องสมมุติ คิดถึงความเป็นไปได้มากกว่าเรื่องเพ้อฝันไกลตัว ใส่ใจรายละเอียดอย่างมาก ตรงต่อเวลา
- ISFJ หรือ Introversion – Sensing – Feeling – Judging ซึ่งเป็นบุคลิกภาพแบบคนไม่ยอมแพ้ หรือ ผู้สามารถรับมือกับทุกอย่างได้ดี… มักจะเป็นคนถ่อมตัว แก้ปัญหาเก่ง รักความยุติธรรม รักพวกพ้อง จริงใจ และ ซื่อสัตย์
- ESTJ หรือ Extraversion – Sensing – Thinking – Judging ซึ่งเป็นบุคลิกภาพแบบนักจัดการ หรือ ผู้บริหาร… จะเป็นคนเข้าใจสภาวะเบื้องหน้าได้ดี มีทักษะในการตัดสินใจที่ยอดเยี่ยม มีวิสัยทัศน์ ยึดมั่นในหลักการ เชื่อถือข้อเท็จจริง และ ปรับตัวได้ดีในทุกความสัมพันธ์
- ESFJ หรือ Extraversion – Sensing – Feeling – Judging ซึ่งเป็นบุคลิกภาพแบบที่ปรึกษา… จะเป็นคนชอบพบปะกับผู้คน เป็นที่รักของคนหมู่มาก เพราะเข้าถึงง่าย เป็นมิตร และ ชอบช่วยเหลือสนับสนุนคนอื่นจนได้รับความไว้วางใจ
- ISTP หรือ Introversion – Sensing – Thinking – Perception ซึ่งเป็นบุคลิกภาพแบบผู้ทรงภูมิรู้ หรือ ผู้เชี่ยวชาญ… มักจะเป็นคนชอบเก็บตัว หมกมุ่นสนใจในสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นพิเศษ เข้าถึงยาก ชอบปลีกวิเวก แต่จริงใจ ยุติธรรม และ ห่วงใยเป็น ตัดสินใจเร็ว คาดเดาอารมณ์ได้ยาก ไม่ชอบการแสดงออก รักอิสระ ไม่ชอบทำตามกฎเกณฑ์
- ISFP หรือ Introversion – Sensing – Feeling – Perception ซึ่งเป็นบุคลิกภาพแบบนักผจญภัย… เป็นศิลปินเต็มตัว รักอิสระ ชอบใช้ชีวิตอย่างมีสีสัน รักความสันโดษแต่เป็นมิตรกับคนทั่วไป เข้ากับผู้อื่นได้ง่าย คาดเดาอารมณ์ไม่ได้ ปรับตัวเก่ง และ มักจะดูเป็นคนมีหลายบุคลิกเปลี่ยนไปตามสถานการณ์ และ สิ่งแวดล้อม
- ESTP หรือ Extraversion – Sensing – Thinking – Perception ซึ่งเป็นบุคลิกภาพแบบผู้ประกอบการ… คนกลุ่มนี้จะมีสไตล์ในการใช้ชีวิตแบบสุ่มเสี่ยง อยู่กับปัจจุบันและสถานการณ์ตรงหน้า สงบนิ่งได้ท่ามกลางปัญหา และ ความวุ่นวาย ช่างสังเกตุ จำรายละเอียดได้ดี ชอบการแข่งขัน ชอบท้าทายแบบแผน และ กฎระเบียบ
- ESFP หรือ Extraversion – Sensing – Feeling – Perception ซึ่งเป็นบุคลิกภาพแบบผู้มอบความบันเทิง หรือ Entertainer… เป็นคนชอบความสนุกสนาน เป็นคนสำคัญของกลุ่ม เป็นมิตร และ เป็นที่รักของทุกคน รู้จักใส่ใจคนรอบข้าง รักสนุก ชอบปาร์ตี้ มองโลกในแง่ดีเสมอ และ ชอบสร้างเสียงหัวเราะ กับ รอยยิ้มให้คนรอบข้าง มีทักษะการเข้าสังคมเก่ง สนใจสิ่งต่างๆ ชีวิตเต็มไปด้วยสีสัน ความสนุก และ หาเรื่องทำให้ชีวิตตัวเองและคนใกล้ตัวหายเบื่อได้ดี
สรุปย่อไว้ได้ประมาณนี้ครับ… เนื้อหายังขาดรายละเอียดที่ควรพูดถึงอีกมาก และ มีรายละเอียดส่วนที่ผมรวบรวมได้ไม่หมด และ ขาดตกหกหล่นไปด้วย ยังไงเสียก็ขออภัยทุกท่านเอาไว้ตรงนี้…
ส่วนท่านที่สนใจจะทดสอบ MBTI ว่าตนเอง หรือ คนใกล้ตัวเป็นแบบไหน คลิกที่นี่ครับ! เป็นฉบับภาษาอังกฤษครับ ท่านที่หาฉบับภาษาไทยลอง Google ดูเองครับ… ลิงค์มันเสียบ่อยจนไม่อยากเอามาแนบให้เสียอารมณ์
References…
