Potential Problem Analysis… เห็นปัญหาก่อนจะเกิด #ProblemSolvingSkills

โลกใบนี้มีปัญหามากมายรอการแก้ไข ซึ่งใครก็ตามที่การแก้ไขและคลี่คลายปัญหาบางอย่างได้ ก็มักจะได้ประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่งจากเงื่อนปัญหาที่เปลี่ยนไปจากเดิม หรือไม่ก็ได้ใช้ประโยชน์จากผลการแก้ไขปัญหาแรก ไปสร้างผลประโยชน์อื่นๆ ต่อจากนั้นอีกที

โดยพื้นฐานแล้ว… กิจวัตรประจำวันของทุกคนล้วนถือเป็นปัญหาที่ต้องจัดการอยู่เป็นประจำ เอาแค่ปัญหาช่องปากหลังตื่นนอนที่ต้องใช้ทั้งแปรงและยาสีฟันกับน้ำเปล่า ซึ่งปัญหาความสะอาดในช่องปากอย่างเดียว ก็ยังทำให้เห็นการลงทุนและกลไกการค้าเพื่อช่วยทุกคนให้มีน้ำสะอาดพร้อมใช้หลังตื่นนอน กับมีแปรงสีฟันที่ออกแบบให้ขนแปรง คอแปรงและด้ามแปรงสามารถขัดแคะซอกฟันทั้งปากได้ทั่วๆ พร้อมยาสีฟันทั้งกันเสียวและแก้กลิ่นอีกด้วย… จนกิจวัตรอย่างการแปรงฟันของหลายคนไม่ถูกมองว่าเป็นปัญหา

ประเด็นก็คือ… การแก้ปัญหาถือเป็นพัฒนาการและวิวัฒนาการของมนุษย์ สำคัญต่อการดำรงค์เผ่าพันธ์ในฐานะสิ่งมีชีวิตทรงภูมิปัญญา ซึ่งภูมิปัญญาและสติปัญญาของมนุษย์ จะมีไว้เพื่อการคิดและตัดสินใจ โดยเฉพาะการคิดและตัดสินใจ “แก้ปัญหา” แม้จะเป็นปัญหาที่ซับซ้อนหรือท้าทายแค่ไหนก็ตาม

สิ่งที่น่าสนใจก็คือ… มนุษย์มีความสามารถในการ “ประเมินปัญหาล่วงหน้า หรือ สามารถทำนายการเกิดปัญหา” ได้ด้วย และที่สำคัญก็คือ การประเมินโอกาสเกิดปัญหา หรือ การวิเคราะห์ปัญหาอุปสรรคล่วงหน้า ใช้เพียงทักษะการคิดพร้อมข้อมูลหรือองค์ความรู้ครบๆ เท่านั้นเอง

สิ่งที่น่าสนใจที่สุดก็คือ… ปัญหาที่ถูกทำนายการเกิดได้ล่วงหน้า มักจะไม่เป็นปัญหาสำหรับมนุษย์ เพราะแนวทางการแก้ไขอย่างดีที่สุดจะถูกเตรียมพร้อมไว้ล่วงหน้าด้วย… ไม่ต่างจากการเตรียมแปรงและยาสีฟันไว้ตั้งแต่ก่อนนอนของทุกคนนั่นเอง

ศาสตร์ของการทำนายปัญหาล่วงหน้าจึงมีอยู่มากมาย และ ได้วิวัฒน์มาจนถึงยุคที่มนุษย์ใช้ข้อมูล และ AI ในการทำนายปัญหาล่วงหน้ากันแล้ว โดยมีแนวคิดชื่อ Potential Problem Analysis หรือ การวิเคราะห์ปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้น… อันเป็นแนวคิดการตั้งสมมุติฐาน หรือ การตั้งคำถามด้วยเหตุด้วยผลเพื่อหาคำตอบเอาจากข้อมูลที่จำเป็นต้องมีให้มากและจริงที่สุด

การระบุปัญหาล่วงหน้ามีข้อดีล้วนๆ มากมาย โดยเฉพาะการเข้าใจปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นผ่านเหตุปัจจัย จนสามารถเตรียมรับมือทั้งในเชิงป้องกันปัญหา และหรือ ในเชิงการจัดการผลกระทบ… ซึ่งการระบุปัญหาที่อาจจะเกิดได้ชัด และ พบแนวทางแก้ไขแล้วนั้น หลายกรณีอาจหมายถึง “นวัตกรรม หรือ กิจกรรมการค้ามูลค่ามหาศาล” ก็ได้… กรณีนวัตกรรมแปรงสีฟันกับยาสีฟันถือเป็นตัวอย่างอันชัดเจนที่สามารถสร้างธุรกิจมูลค่ามหาศาล ด้วยการแก้ไขเรื่องสุขอนามัยในช่องปากให้ทุกคนบนโลก

ส่วนขั้นตอนการทำนายปัญหาล่วงหน้า หรือการวิเคราะห์ปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้น หรือ Potential Problem Analysis นั้น… โดยทั่วไปจะมีขั้นตอนเบื้องต้นเพียง 3-4 ขั้นตอนเท่านั้นคือ

1. หาทางทำนาย หรือ Predict ให้ได้ว่าจะเกิดปัญหาอะไรขึ้นได้บ้าง… ระบุเป็นรายการออกมาให้ได้มากที่สุด แล้วจึงตัดปัญหาและผลกระทบที่ไม่ได้ก่อความเสียหายต่อวัตถุประสงค์หลักออกไป
2. ดึงปัญหาแต่ละรายการมาวิเคราะห์หาสาเหตุ
3. ดึงสาเหตุของแต่ละปัญหามาวิเคราะห์หาหนทางป้องกัน หรือ แก้ไข
4. จัดการทุกแนวทางป้องกันปัญหาจากทุกสาเหตุของทุกปัญหาก่อน และ ต้องเตรียมการแก้ไขปัญหา หรือ แนวทางจัดการผลกระทบจากปัญหาเอาไว้ล่วงหน้าด้วย

ส่วนเคล็ดลับก็คือ… คิดให้เยอะ ตั้งคำถามให้มาก ใช้แต่ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ และ ตัดสินใจจากผลการประเมินล่วงน่าที่ดีที่สุด… ก็พอ