Propaganda หรือ โฆษณาชวนเชื่อ หรือ ข้อมูลข่าวสารบิดเบือนข้อเท็จจริง หรือ Not Impartial Information… ซึ่งมักจะถูกใช้เป็นเครื่องมือทางจิตวิทยามวลชนเพื่อขับเคลื่อนเป้าหมายสาธารณะขนาดใหญ่ โดยมีประวัติศาสตร์การใช้ Propaganda ทั้งในกิจกรรมเผยแพร่ศาสนา การเมือง และ สงครามมานานหลายร้อยปี
Propaganda Poster หรือ โปสเตอร์โฆษณาชวนเชื่อที่โด่งดังที่สุด และ ถูกยกเป็นตัวอย่างเสมอเมื่อพูดถึงโฆษณาชวนเชื่อก็คือโปสเตอร์ลุงแซม หรือ Uncle Sam Poster ที่ออกแบบโดย J. M. Flagg เพื่อเชิญชวนเรียกร้องให้ชายชาวอเมริกันเข้าสู่สงครามในฐานะทหารผู้รับใช้ชาติ มาตั้งแต่ปี 1917 หรือ ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 และถูกใช้อีกครั้งในสงครามโลกครั้งที่ 2… และกลายเป็นแนวคิดต้นแบบการใช้โปสเตอร์สงครามที่นานาประเทศทั่วโลก ทำขึ้นเพื่อสื่อสารกับคนในชาติโดยมุ่งใช้เป็นเครื่องมือปฏิบัติการทางจิตวิทยา หรือ ปจว. เชื่อมโยงกับกิจกรรมโฆษณาชวนเชื่อชิ้นอื่นๆ อย่างเป็นระบบ
ก่อนหน้านั้น… มีบันทึกการใช้โฆษณาชวนเชื่อโดยคริสตจักรในยุค Pope Gregory XV หรือ สันตะปาปาเกรกอรี่ที่ 15 ราวปี 1622 ในชื่อ The Congregation for the Evangelization of Peoples หรือ Congregatio pro Gentium Evangelizatione เพื่อใช้เผยแพร่ศาสนาคริสต์ ซึ่งถูกใช้ยาวนานกระทั่งปี 1922… ต่อมาจึงมีการปรับใช้แนวคิดไปเป็นโฆษณาชวนเชื่อแนว “ชาตินิยม–ชวนไปรบ” อันโด่งดังอย่าง Uncle Sam Poster นั่นเอง… และศาสตร์ว่าด้วยการโฆษณาชวนเชื่อก็เป็นรูปเป็นร่าง โดยมีหนังสือ Propaganda ของ Edward L. Bernays ซึ่งพิมพ์เผยแพร่ในปี 1928… โดย Edward L. Bernays ถูกยกย่องว่าเป็นบิดาแห่งการประชาสัมพันธ์ในเวลาต่อมา และ ถูกเลือกให้เป็นหนึ่งใน 100 ชาวอเมริกันที่ทรงอิทธิพลที่สุดในศตวรรษที่ 20 ด้วย
หนังสือ Propaganda ของ Edward L. Bernays ถูกอ้างอิงว่าเป็นตำราหลักในการรณรงค์การเลิกสูบบุหรี่ในสตรีอเมริกัน ภายใต้แคมเปญ Torches of Freedom ก่อนที่ตำราจากแพทย์และนักจิตวิทยาสังคมที่เก่งที่สุดคนหนึ่งของโลกอย่าง Edward L. Bernays จะถูกใช้ในปฏิบัตการ Guatemalan Coup D’état ในปี 1954 ซึ่งเป็นปฏิบัติการของ CIA ในกัวเตมาลาเพื่อสนับสนุนการรัฐประหารในยุคประธานาธิบดี Dwight D. Eisenhower และ ทำให้หนังสือ Propaganda ของ Edward L. Bernays กลายเป็นตำราทางยุทธวิธี และ แบบแผนสงครามทางจิตวิทยาของกองทัพทั่วโลกไปอย่างรวดเร็วนับแต่นั้น
เรื่องเล่าเกี่ยวกับ Propaganda หรือ โฆษณาชวนเชื่อที่ถูกใช้ทางยุทธวิธีซึ่งมีรายละเอียดค่อนข้างมากนับจากยุคโปสเตอร์ ถึงยุคหนังข่าวขาวดำ กระทั่งพัฒนามาถึงยุคโซเชี่ยลมีเดียซึ่งอยู่ในรูป FAKE NEWS ที่คนหิวแสง และ แชร์ไวไม่ทันคิด… ได้กลายเป็นเครื่องมือ Propaganda หรือ โฆษณาชวนเชื่อ จนเห็นความวุ่นวายบ่อยครั้งเกิดจากข่าวปลอม และ ข้อมูลเท็จมากมาย ตั้งแต่การใช้ข้อมูลบิดเบือนหลอกขายเมล็ดพันธุ์หมามุ่ย ไปจนถึงสงครามรัสเซีย–ยูเครน และ ความแตกแยกสีเสื้อลายกางเกงติดสปริงของอีกหลายๆ ประเทศ… ซึ่งหลายคนไม่รู้ด้วยซ้ำว่า… กำลังต่อสู้อยู่กับสติปัญญาตัวเองท่ามกลาง “ข้อมูลข่าวสารที่ปนเปื้อนข้อมูลเท็จ และการบิดเบือน” เพื่อหวังผล ตั้งแต่ทดลองว่าคนแบบไหนมีปฏิกิริยาอย่างไร ไปจนถึงคนแบบไหนที่เสียรู้ด้วยราคาที่ต้องจ่าย… แสนแพง!
References…
