รายงานจากการสำรวจของ Pew Research Center ที่ลงพื้นที่ทำข้อมูลการนับถือศาสนาของชาวอเมริกัน ซึ่งเผยแพร่ช่วงต้นเดือนธันวาคมปี 2021 ระบุว่า… ผู้ใหญ่ชาวอเมริกัน 3 ใน 10 คนไม่ระบุว่าตนนับถือคริสต์ศาสนา หรือ ศาสนาใดๆ ซึ่งเป็นกลุ่ม “คนที่ไม่นับถือศาสนา หรือ Irreligious Persons” ที่พบตัวเลขเพิ่มขึ้นจาก 16% ในปี 2007 เป็น 29% ในปี 2021… ในขณะที่รายงานก่อนหน้านั้นของ Pew Research ยังพบว่า… จำนวนคนที่ไม่นับถือศาสนา หรือ Irreligious Persons ทั่วโลก เพิ่มมากขึ้นถึง 1,100 ล้านคน… ซึ่งมีจำนวนมากเป็นอันดับ 3 รองจากจำนวนผู้นับถือศาสนาคริสต์ และ อิสลาม
ข้อมูลจากเวบไซต์ The Standard ระบุว่า… ประเทศที่พบผู้คนไม่นับถือศาสนามากที่สุดคือประเทศจีน ราว 700 ล้านคน… รองลงมาคือประเทศญี่ปุ่น ประมาณ 72 ล้านคน และ สหรัฐอเมริกามากกว่า 51 ล้านคน… ส่วนประเทศไทยยังไม่ปรากกฏตัวเลขเชิงสถิติ แต่นักวิชาการด้านศาสนวิทยาให้ความเห็นว่า… แม้จะยังไม่มีสถิติที่แน่ชัด แต่คาดการณ์ว่ามีผู้ไม่นับถือศาสนาเพิ่มมากขึ้นถึง 20% ของประชากร โดยระบุสาเหตุหลักๆ ได้ว่า… คนจำนวนมากมองว่าศาสนาไม่จำเป็นต่อชีวิต ทำให้งมงาย เสียเวลา และ รู้สึกเบื่อหน่าย ผิดหวังกับบุคคลในกิจการด้านศาสนา และ นักบวช
นักจิตวิทยาเอกของโลกอย่าง Sigmund Freud เชื่อว่า… ความเชื่อทางศาสนาเป็นรูปแบบของการบรรลุความปรารถนาทางพยาธิวิทยาเท่านั้น… ซึ่งก็มีนักจิตวิทยาอื่นๆ ได้ตั้งข้อสังเกตุกับวิธีการทำงานของสมองมนุษย์ที่มักจะจูงใจให้ผู้คนตกอยู่ในความเชื่อ โดยระบุถึงจิตใจของมนุษย์ที่มองหารูปแบบ จุดประสงค์ และ ความหมายเพื่อส่งเสริม และ บรรลุแรงปราถนาส่วนตน ซึ่งเป็นไปได้ที่จะมีอิทธิพลต่อการที่ผู้คนหันมานับถือศาสนาเพื่อชี้นำระบบความเชื่อของตนให้เด่นชัด… รวมทั้งประเด็นที่คนรุ่นใหม่มีมุมมองต่อ “ศาสนา กับ จิตวิญญาณ หรือ Religion – Spirituality” แยกจากกันอย่างชัดเจน โดยนิยามให้ จิตวิญญาณ หรือ Spirituality เป็นวิถีและความเชื่อความชอบส่วนบุคคล ในขณะที่ ศาสนา หรือ Religion ถูกมองว่าเป็นวิถีเชิงสังคม และ เป็นกิจกรรมกลุ่มที่ต้องพึ่งกฏระเบียบ กับ ธรรมเนียมส่วนกลางอย่างเคร่งครัด
บทความตีพิมพ์หัวข้อ Defining Religion And Spirituality ของ Prof. Dr.Doug Oman และคณะจาก University of California, Berkeley ชี้ว่า… ถึงแม้ “ศาสนาและจิตวิญญาณ” จะเกี่ยวข้องกันมาแต่ไหนแต่ไร แต่ก็มีความแตกต่างระหว่างสองสิ่งนี้… โดย “จิตวิญญาณ หรือ Spirituality” จะเป็นการปฏิบัติและความเชื่อส่วนบุคคล ในขณะที่ “ศาสนา” จะมีศูนย์กลางอยู่ที่ชุดของแนวทางปฏิบัติที่มีระบบที่คนกลุ่มใหญ่มีไว้ปฏิบัติร่วมกัน… จึงเป็นไปได้ที่คนๆ หนึ่งจะมีจิตวิญญาณได้โดยไม่ต้องนับถือศาสนา
ประเด็นการนับถือศาสนานับจากนี้… โดยส่วนตัวจึงยอมรับ “เสรีภาพทางศาสนา” ที่จะระบุ/ยืนยันการนับถือศาสนาใดๆ หรือ ไม่นับถือยึดมั่นแนวปฏิบัติตามหลักศาสนาใดเลย ก็ย่อมได้ และ ไม่ควรมีใครอ้างศาสนาเพื่อหมิ่นแคลนผู้อื่น และหรือ ทำร้ายเข่นฆ่ากัน… เพราะความเชื่อที่ควรเชื่อควรเป็นความเชื่อที่มอบความสุขภายใต้บริบทของตนเอง และ คนรอบข้าง
เบาๆ ประมาณนี้ในวันหยุดทางศาสนาของไทย… วันมาฆบูชา หรือ Magha Puja ปี พ.ศ. 2566… ตรงกับวันจันทร์ที่ 6 มีนาคม ตามปฏิทินสุรยคติ และ ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 ตามปฏิทินจันทรคติครับ
References…
