เนื้อดินและพื้นดินถือเป็นรากฐานของสิ่งมีชีวิตบนบกทั้งคน สัตว์และพืช โดยพื้นดินบนโลกส่วนที่อยู่เหนือน้ำในปัจจุบันถือว่ามีเพียง 1 ใน 4 ส่วนของพื้นผิวดาวโลกซึ่งเป็นดาวแห่งน้ำ หรือ Hydro Planet และ มีเพียงพื้นที่เหนือน้ำบางส่วนเท่านั้นที่เรีกว่า “ดิน หรือ พื้นดิน” ได้ และ ยังมีเพียงพื้นดินเพียงบางส่วนที่มนุษย์ส่วนใหญ่อยู่อาศัยได้จริง โดยเฉพาะการอยู่อาศัยเพื่อทำมาหากินอย่างปลูกพืชเลี้ยงสัตว์เพื่อเป็นอาหาร
เนื้อดินบนพื้นดินที่เหมาะสมต่อการผลิตอาหาร โดยเฉพาะการปลูกพืชบนดินโดยตรง ซึ่งพืชจะใช้แร่ธาตุในดินเพื่อการเจริญเติบโตและกลายเป็นผลผลิตในที่สุด ซึ่งการสูญเสียแร่ธาตุในดินไปเรื่อยๆ ก็จะทำให้ดินเสื่อมโทรมลงเรื่อยๆ จนปรากฏเป็นปัญหาเนื้อดินคุณภาพต่ำถึงขั้นเรียกว่า “ดินเสื่อมโทรม” เป็นปัญหาสำคัญระดับโลกไม่ต่างจากปัญหาน้ำเสีย หรือ มลพิษในอากาศ
ประเด็นก็คือ… ดินเสื่อมโทรมมักจะมีการพูดถึงกันเฉพาะในภาคเกษตรกรรมเป็นหลัก เพราะปัญหาดินเสื่อสภาพโดยทั่วไปจะกระทบผลผลิตทางการเกษตรเป็นหลัก อันเนื่องมาจากคุณสมบัติของดินไม่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของพืช เช่น คุณสมบัติทางเคมีของดินมีสภาพเป็นกรดจัด เค็มจัด ขาดความอุดมสมบูรณ์ หรือ ปริมาณธาตุอาหารพืชลดลงและอยู่ในสภาวะไม่สมดุล… รวมทั้งปัญหาทางกายภาพของดิน ที่มีการสูญเสียโครงสร้างที่เหมาะสม เช่น เกิดการอัดตัวแน่น และ ขาดความโปร่งพรุนที่เหมาะสม
ข้อมูลจากนักวิทยาศาสตร์ของ FAO หรือ The Food and Agriculture Organization ชี้ว่า… การเกิดของหน้าดินความหนา 3 เซ็นติเมตรต้องใช้เวลาสะสมนานนับพันปี และ หน้าดินทั่วโลกในปัจจุบันอยู่ในภาวะเสื่อมโทรม ซึ่งถ้าหากไม่มีการดำเนินการใดๆ เพื่อลดระดับการเสื่อมคุณภาพของดิน… หน้าดินจะหมดไปในระยะเวลา 60 ปี และในปี 2050… เนื้อดิน และ หน้าดินที่ใช้ประโยชน์ในการผลิตอาหารได้ จะลดเหลือเพียงจำนวน 1 ใน 4 ของเนื้อดิน และ หน้าดินที่มีในปี 1960… เท่านั้น
ดินเสื่อมโทรม และ มลพิษในดิน รวมทั้งการปนเปื้อนดิน ซึ่งหลักๆ จะเกิดจากสารเคมีที่มนุษย์สร้าง และหรือ การเปลี่ยนแปลงอื่นๆ ในสิ่งแวดล้อมดินโดยธรรมชาติเอง ซึ่งงานวิจัยมากมายชี้ชัดว่า ดินมีการปนเปื้อนจากส่วนเกินในกิจกรรมของมนุษย์ทั่วบริเวณ สอดคล้องกับกิจกรรมของมนุษย์ในบริเวณนั้นเสมอ ถ้ามีการใช้ยาฆ่าแมลงในบริเวณนั้น ก็จะมียาฆ่าแมลงปนเปื้อนตามชนิดและสัดส่วน… ถ้ามีการกองขยะในบริเวณนั้น ก็จะมีสารพิษทุกชนิดที่เป็นส่วนประกอบในขยะปนเปื้อนอย่างชัดเจน
ปัญหาก็คือ… ดินถูกปนเปื้อนและเสื่อมโทรมได้ง่ายยิ่งกว่าน้ำหรืออากาศมาก กรณีน้ำเสีย ขยะเน่า ฝนกรด ไฟป่า หรือสารเคมีรั่วไหลออกมาจากที่ไหรก็ตาม… ดินจะได้รับผลกระทบก่อน แต่ได้รับความสนใจทีหลังหรือไม่ได้รับการใส่ใจเลยในกรณีที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์โดยตรง
และเราพูดถึงปัญหาดินปนเปื้อนและเสื่อมโทรมน้อยมาก!
References…
