จากตัวเลขอัตราการเติบโตของธุรกิจสปาในไทยราว 8% ต่อปี ที่ SCBEIC หรือศูนย์วิจัยธนาคารไทยพาณิชย์ระบุว่า ขยายตัวจากระดับ 3 หมื่นล้านบาทในปี 2013 มาอยู่ที่ 3.5 หมื่นล้านบาทในปี 2015 สูงเป็นอันดับที่ 16 ของโลก และ เป็นอันดับที่ 5 ของเอเชีย… บวกกับภาพลักษณ์ด้านการท่องเที่ยวเดิม และภาพพจน์ด้านการจัดการวิกฤตโรคระบาดได้ดียิ่งของประเทศไทย ทำให้ธุรกิจด้านสุขภาพในประเทศไทยทุกมิติ ฉายแววโดดเด่นอวดชาวโลก… โดยเฉพาะธุรกิจสาย Wellness ที่เน้นบริการฟื้นฟูเยียวยา ก่อนต้องใช้ยาหาหมอและผ่าตัด
ผมติดค้างทิ้งท้ายจากบทความ ภาพรวม แนวโน้มธุรกิจสปา ที่จะเอาข้อมูลเบื้องต้นในการทำธุรกิจสปาและความงาม มารวบรวมไว้เผื่อท่านที่กำลังมองหาธุรกิจที่ “ใจก็รัก ทักษะก็ดี” รวมทั้งหลายๆ ท่านที่อยู่ในธุรกิจนวดและสปา ซึ่งได้รับผลกระทบจากมาตรการควบคุมโรคระบาด ที่ทุกคนต้องเสียสละจนชนะในศึกแรกมาด้วยกัน
ในประเทศไทย… การประกอบธุรกิจนวดสปา ต้องเป็นไปตามระเบียบบังคับตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง กําหนดสถานที่เพื่อสุขภาพหรือเพื่อเสริมสวย มาตรฐานของสถานที่การบริการ ผู้ให้บริการ หลักเกณฑ์ และวิธีการตรวจสอบเพื่อการรับรองให้เป็นไปตามมาตรฐานสําหรับสถานที่เพื่อสุขภาพหรือเพื่อเสริมสวย ตามพระราชบัญญัติสถานบริการ พ.ศ. ๒๕๐๙ และฉบับแก้ไขเพิ่มเติมต่อๆ มา
ซึ่งกฏหมายแบ่งประเภทของธุรกิจนวดสปาออกออกเป็น 3 ประเภท คือ กิจการสปาเพื่อสุขภาพ กิจการนวดเพื่อสุขภาพ และ กิจการนวดเสริมความงาม
กิจการสปาเพื่อสุขภาพ
กิจการสปาเพื่อสุขภาพ หมายถึง การประกอบกิจการเพื่อให้การดูแลและเสริมสร้าง สุขภาพ โดยการใช้น้ำและการนวดร่างกายเป็นหลัก และอาจมีบริการเสริมประเภทต่างๆ อื่นอีกอย่างน้อย 3 รายการ เว้นแต่เป็นการดำเนินการในสถานพยาบาลตามกฎหมายว่าด้วยสถานพยาบาล หรือการอาบน้ำ การนวดตัว หรืออบตัว ตามกฎหมายว่าด้วยสถานบริการ… โดยบริการเสริมที่เราสามารถให้บริการได้ ตามที่กำหนดในกฎกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยการกำหนดบริการอื่นในกิจการสปา พ.ศ. 2560 มีดังนี้
- การทำความสะอาดผิวหน้า
- การขัดผิวหน้า
- การนวดหน้า
- การบำรุงผิวหน้า
- การพอกผิวหน้า
- การปรับสภาพผิวหน้า
- การขัดผิวกาย
- การทำความสะอาดผิวกาย
- การบำรุงผิวกาย
- การพอกผิวกาย
- การพันตัว
- การแปลงผิว
- ประคบด้วยความเย็น
- การประคบด้วยหินร้อนการ
- การพันร้อน
- การอบไอน้ำ
- การอบซาวน่า
- การอาบด้วยทรายร้อน
- การใช้ผ้าห่มร้อน
- การบริการอาหารหรือเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ
- การทำสมาธิ
- ไทชิ
- ไทเก๊ก
- พิลาทิส
- แอโรบิค
- ฟิตบอล
- ชิบอล
- ฤาษีดัดตน
ส่วน The International Spa Association หรือ ISPA แบ่งชนิดของกิจการสปาออกเป็น 7 ประเภทดังนี้
- Club Spa คือ สปาที่ตั้งขึ้นเพื่อให้บริการเฉพาะสมาชิกของตนเอง หรือ Member โดยเน้นการให้ความสะดวกสบายและมีอุปกรณ์ครบครัน ในการออกกำลังกายและดูแลสุขภาพร่างกาย พร้อมกับบริการด้านอื่น
- Day Spa คือ สปาที่ตั้งอยู่ในทำเลที่สะดวกต่อการเดินทางสำหรับลูกค้ามาใช้บริการ เช่น ในที่พักอาศัย อาคารพาณิชย์ห้างสรรพสินค้า หรือตามสนามบิน โปรแกรมการบริการค่อนข้างหลากหลาย ลักษณะผู้มาใช้บริการจะเป็นระยะเวลาสั้นๆ เดย์สปาเป็นสปาที่ได้รับความนิยมมากที่สุด
- Hotel & Resort Spa คือ สปาที่ตั้งอยู่ภายในหรือในบริเวณเดียวกันกับโรงแรมหรือรีสอร์ท ที่มีสถานที่ออกกำลังกาย มีโปรแกรมอาหารบริการ และมักประกอบด้วย การนวดแบบต่างๆ เพื่อการผ่อนคลาย สำหรับผู้คนที่ต้องการเปลี่ยนบรรยากาศและหลีกหนีความเครียด ความวุ่นวายในชีวิตประจำวัน มักจะมีขนาดใหญ่กว่าเมื่อเทียบกับ Day Spa ทั่วไป
- Cruise Ship Spa คือ สปาที่ตั้งอยู่ในเรือสำราญขนาดใหญ่ โปรแกรมการบริการประกอบด้วย การนวดแบบต่าง ๆ การออกกำลังกาย กิจกรรมเพื่อสุขภาพ อาหารเพื่อสุขภาพที่ออกแบบมาโดยเฉพาะ
- Mineral Spring Spa คือ สปาที่ตั้งอยู่ในสถานที่ที่เป็นแหล่งน้ำพุร้อนธรรมชาติ หรือนำ้แร่ธรรมชาติ โปรแกรมการบริการจะเน้นการบำบัดโดยการใช้ความร้อนของน้ำแร่ธาตุต่าง ๆ เช่น ใช้เกลือมาเป็นส่วนหนึ่งในการบำบัดรักษา ตัวอย่างเช่น สปาที่ตั้งอยู่ตามแหล่งบ่อนำ้พุร้อน ในประเทศญี่ปุ่นและรัสเซีย ประเทศไทยมีโอกาสที่จะพัฒนาแหล่งน้ำพุร้อนธรรมชาติหลายแห่งให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวได้เป็นอย่างดีในอนาคต เช่น ที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน เชียงใหม่ เชียงราย ระนอง สุราษฎร์ธานี
- Destination Spa คือ สปาที่ตั้งขึ้นเพื่อให้การดูแลสุขภาพเป็นหลักโดยมีที่พักอยู่ภายในนั้น มีกิจกรรมเพื่อสุขภาพครบวงจร ทรีทเม้นต์บำบัด โปรแกรมอาหารเพื่อสุขภาพ การออกกำลังกาย การให้ความรู้ในด้านต่าง ๆ ผู้มาใช้บริการส่วนใหญ่มักจะมีความต้องการการพำนักอยู่เป็นระยะเวลานานเพื่อผ่อนคลายและปรับปรุงวิถีชีวิตให้ดีขึ้น ปรับความสมดุลของร่างกายและจิตใจ ลดน้ำหนัก เลิกสารเสพติ โดยทีมแพทย์และผู้ที่เชี่ยวชาญจะเป็นผู้พิจารณาจัดโปรแกรมให้เหมาะสมกับลักษณะสุขภาพแต่ละคน มักตั้งอยู่ใกล้แหล่งทรัพยากรทางธรรมชาติ โดยส่วนใหญ่จะใช้ประโยชน์จากแหล่งธรรมชาตินั้นเข้ามาเป็นตัวช่วยในการจัดกิจกรรมให้ลูกค้ารู้สึกผ่อนคลาย
- Medical Spa คือ สปาที่ตั้งโดย พระราชบัญญัติสถานพยาบาล โดยมีแพทย์ และพยาบาลเป็นผู้ดูแล มีวัตถุประสงค์เพื่อบำบัด รักษาสุขภาพ และความสวยงาม โปรแกรมการบริการประกอบด้วยโภชนาการบำบัดและอาหารสุขภาพ การออกกำลังกาย กิจกรรมเพื่อสุขภาพ การนวดแบบต่างๆ โดยใช้ความรู้ด้านสุขภาพ มีบริการทางการแพทย์ให้เลือก ทั้งแพทย์แผนปัจจุบัน และการแพทย์แผนไทย แผนจีน ฯลฯ มีโปรแกรมการนวดที่รักษาอาการเจ็บป่วย เช่น การนวดกดจุด การบำบัดด้วยสมุนไพร การปรับโครงสร้างร่างกาย การสะกดจิต การฝังเข็ม ศัลยกรรมความงามผิวหนัง ชะลอวัย ผู้มาใช้บริการส่วนใหญ่มักจะมีความต้องการที่เฉพาะเช่น การลดน้ำหนัก การปรับปรุงสภาพผิว รูปร่าง เป็นต้น
อย่างไรก็ตามในการปฏิบัติยังเกิดความสับสนในการแยกประเภธุรกิจนวดสปาให้ชัดเจน และบางประเภทยังมีความก้ำกึ่งกันในการให้บริการ จึงได้มี การแบ่งประเภทของธุรกิจนวดสปา ตามประกาศของกระทรวงสาธารณสุขขึ้นใหม่ในปี พ.ศ.2551 โดยแบ่งสปาออกเป็น 2 ประเภท คือ “สปาแบบมีที่พัก และ สปาแบบไม่มีที่พัก”
กิจการนวดเพื่อสุขภาพ
กิจการนวดเพื่อสุขภาพ หมายถึง นวดเพื่อการผ่อนคลายกล้ามเนื้อ ความเครียด ความเมื่อยล้า เช่น การนวดแผนไทยที่ไม่ใช่การรักษาโรค และการนวดฝ่าเท้า เป็นต้น ทั้งนี้ต้องไม่มีสถานที่อาบน้ำให้บริการ เว้นแต่ เป็นการนวดเพื่อสุขภาพในสถานพยาบาลตามกฎหมายว่าด้วยสถานพยาบาล หรือในหน่วยบริการสาธารณสุขของหน่วยงานของรัฐ หรือการนวดที่เป็นการให้บริการในสถานอาบน้ำ นวด หรืออบตัว ตามกฎหมายว่าด้วยสถานบริการ
กิจการนวดเพื่อเสริมความงาม
กิจการนวดเพื่อเสริมสวย หมายถึง การนวดที่มีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมความงาม เช่น การนวดในร้านทำผม / เสริมสวย เพื่อเสริมความงามทั้งนี้ต้องไม่มีสถานที่อาบน้ำให้บริการ เว้นแต่ เป็นการนวดเพื่อสุขภาพในสถานพยาบาลตามกฎหมายว่าด้วยสถานพยาบาล หรือในหน่วยบริการ สาธารณสุขของหน่วยงานของรัฐ หรือการนวดท่ีเป็นการให้บริการในสถานอาบน้ำ นวด หรืออบตัว ตามกฎหมายว่าด้วยสถานบริการ
ธุรกิจนวดสปา ทั้ง กิจการสปาเพื่อสุขภาพ กิจการนวดเพื่อสุขภาพ และ กิจการนวดเสริมความงาม
ต้องอยู่ภายใต้การควบคุมตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข และพระราชบัญญัติสถานบริการ… และยังต้องประกอบกิจการภายใต้กฎหมายอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องด้วย เช่น กฎหมายคุ้มครองแรงงาน กฎหมายประกันสังคม พระราชบัญญัติภาษีสรรพสามิต กฎหมายว่าด้วยการควบคุมอาคาร เป็นต้น
ท่านที่สนใจธุรกิจนวด สปาและความงามในระดับธุรกิจ… ควรศึกษากฎระเบียบต่างๆ ที่เกี่ยวกับการจัดตั้งกิจการนวดสปาและความงามให้ดี… และแนะนำให้ใช้แนวทางตามกฏระเบียบในการสร้างธุรกิจที่มีมาตรฐาน เพื่อต่อยอดไปถึงการเติบโตและขยายกิจการ
ตอนหน้าผมจะหาแผนธุรกิจนวดสปาและความงามมาฝากครับ… โปรดติดตาม
อ้างอิง
