เวบไซต์ IQAir.com ขึ้นรายงานสภาพอากาศโลกเช้าวันพฤหัสบดีที่ 18 มีนาคม ปี 2021 โดยจัดอันดับความมอมแมมจากฝุ่นควันและ PM2.5 ตามดัชนี AQI หรือ Air Quality Index ให้เชียงใหม่อยู่ในลำดับที่ 4… ด้วยตัวเลข US AQI 184 ซึ่งยังอยู่ในโซนสีแดงที่แปลว่า “มีผลกระทบต่อสุขภาพชาวเมือง” อยู่เหมือนตอนครองอันดับหนึ่งไม่เปลี่ยน
ภัยหมอกควันในเชียงใหม่และภาคเหนือของไทย เริ่มต้นช่วงปลายฤดูหนาว นับตั้งแต่เทศกาลปีใหม่ลากยาวไปจนถึงปลายเดือนเมษายนหลังสงกรานต์เป็นส่วนใหญ่…
ช่วงเวลานี้จะเป็นช่วงหลังเก็บเกี่ยวข้าวนาปี และ “เกษตรกรพืชไร่” จะเริ่มเตรียมปรับพื้นที่สำหรับทำเกษตรรอบใหม่เพื่อให้ทันฝนแรก โดยเฉพาะพื้นที่การเกษตรในพื้นที่สูง ซึ่งเก็บเกี่ยวผักฤดูหนาวเสร็จสิ้น ก็จะเตรียมแปลงพืชไร่ โดยเฉพาะข้าวโพดเลี้ยงสัตว์… ซึ่งรายงานจาก NGO หลายทีมที่ลงพื้นที่ทั่วเชียงใหม่ต่างพบข้อมูลตรงกันว่า… การเผาเพื่อทำไร่เกิดขึ้นจริงและเป็นประจำในช่วงเวลานี้ และยังมีการเผาในช่วงเวลาอื่นๆ ของปีอีก
ประเด็นก็คือ… ช่วงปลายหนาวต้นร้อนจะมีปรากฏการณ์ Temperature Inversion หรือ ปรากฏการณ์อุณหภูมิชั้นบรรยากาศผกผัน โดยชั้นอากาศระดับผิวดินจะยังหนาวเย็นอยู่ ในขณะที่ชั้นต่อมากลับมีอุณภูมิสูงกว่า และซ้อนทับด้วยชั้นบรรยากาศที่เย็นกว่าในระดับสูงขึ้นไป… ทำให้ควันทุกชนิดที่ลอยขึ้นจากพื้น ไม่สามารถเล็ดลอดออกจากชั้นอากาศอุ่นตรงกลางได้ ซึ่งหลายครั้งจะมองเห็นด้วยตาเปล่าว่าควันจะลอยขึ้นไปชนเพดานล่องหน และลอยไปด้านข้างแทนนั่นเอง
เมืองในหุบเขาล้อมรอบอย่างเชียงใหม่จึงเกิดหมอกควันได้สาหัสกว่าเมืองอื่นๆ ช่วงปลายหนาวต้นร้อนเสมอ… เพราะนอกจากจะมีฝาครอบล่องหนจาก Temperature Inversion แล้ว เชียงใหม่ยังมีภูเขาล้อมรอบกักควันไฟป่าและควันรถ เอาไว้แบ่งกันดมจนกว่าชั้นบรรยากาศจะเรียงลำดับอุณหภูมิให้ใหม่ ซึ่งหลายครั้งต้องรอพายุฝนระดับเกิดลูกเห็บบางพื้นที่ในเขตนี้ทีเดียว
ประเด็นที่อยากพูดวันนี้มีสองเรื่องคือ… เราควร “แบนเกษตรกรมือเผา” ทั้งหมด ผ่าน ธกส และโมเดลช่วยเหลือเกษตรกรกันได้หรือยัง? และที่สำคัญกว่านั้นคือ วิทยาศาสตร์และวิศวกรรมจะพอมีหนทางทำปล่องไฟให้พื้นที่เมืองได้ปลดปล่อยหมอกควันเข้มข้นเหนือพื้นดินได้มั๊ย?… เรียนตามตรงว่าผมอยากลองมาก โดยเฉพาะการปรับอุณหภูมิและอากาศบนโมเดล Smart City ที่ไปถึงขั้นปรับแต่งชั้นบรรยากาศในน่านฟ้าเหนือพื้นที่กันเลย… ที่ไหนหรือทีมไหนจะ Pilot อะไรกันทำนองนี้ อย่าลืมชวนผมด้วย
#FridaysForFuture ครับ!
References…
- Featured Image: https://ngthai.com
