กรณีการป่วยของมนุษย์ จากเชื้อโรคที่ทำให้สัตว์ป่วยบ้าง หรือที่เคยเป็นเพียงเชื้อโรคประจำถิ่นบนตัวสัตว์บ้าง… ซึ่งอาจจะทำให้แค่ใครบางคนเจ็บป่วย หรือเจ็บป่วยติดต่อกันจนเกิดการระบาดของเชื้อโรคหรือที่เรียกว่าโรคระบาดจากสัตว์สู่คนนั้น… นับวันจะยิ่งมีอะไรในกอไผ่ให้น่าวิตกกังวลอีกมาก
ศ.นพ. ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา หัวหน้าศูนย์วิทยาศาสตร์โรคอุบัติใหม่ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย อธิบายว่า โรคที่มาจากสัตว์ และสามารถติดต่อสู่คนได้ มีทั้งที่มาจากสัตว์ใกล้ตัวอย่างสุนัข แมว ไปจนถึงแมลงอย่าง ยุง ไร ริ้นต่างๆ โดยเชื้อโรคที่ติดต่อได้ไม่มีเพียงเชื้อไวรัสเท่านั้น ยังมีเชื้อแบคทีเรีย และเชื้อโรคประหลาดๆ อย่างอื่นอีกมากมาย
การติดต่อโรคจากสัตว์สู่คนมีได้หลายวิธี เช่น
- การสัมผัสกับสัตว์ที่เป็นโรค หรือเป็นพาหะ เช่น จับค้างคาว หนู
- สัมผัสกับมูลสัตว์ที่เป็นโรค
- ถูกกัดจากสัตว์ที่เป็นโรค เช่น สุนัข แมว กระต่าย
- บริโภคสัตว์ที่เป็นโรค เช่น นก หนู หมู วัว ทั้งจากการบริโภคเนื้อสัตว์เหล่านั้นโดยตรง และการชำแหละ หั่น ปรุงเนื้อสัตว์เหล่านั้นด้วยมือของเราเอง ฝุ่นฝอยละอองจากเนื้อสัตว์ และของเหลวต่างๆ ในเนื้อสัตว์อาจเข้าเยื่อบุต่างๆ ในร่างกาย เช่น สูดดมผ่านจมูก หรือนิ้วมือจับเนื้อสัตวมาขยี้ตา ฯลฯ
โดยสัตว์เหล่านี้อาจมีอาการป่วยให้เห็น หรือไม่มีอาการผิดปกติใดๆ เลยก็ได้ เพราะอาจเป็นสัตว์ที่อมโรค หรือเป็นพาหะเท่านั้น
ตัวอย่างกลุ่มโรคที่ติดต่อจากสัตว์สู่คน
- ไข้สมองอักเสบนิปาห์ (ค้างคาว)
- โบทูลิซึม (วัว สุนัข ม้า นก)
- แอนแทรกซ์ (สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมแทบทุกชนิดรวมถึงสัตว์ปีกบางชนิด)
- แผลหนอนแมลงวัน (แมลงวัน)
- พยาธิแส้ม้า (สุนัขบ้าน และสุนัขป่า)
- ท็อกโซพลาสโมซิส (แมว แกะ แพะ สุกร สุนัข)
- คริปโตคอกโคสิส (วัว สุนัข เฟอร์เร็ต หนูตะเภา ม้า แกะ แพะ สุกร ลามะ และสัตว์ชนิดอื่น)
- พยาธิตัวกลม (สุนัข แมว)
- ลิชมาเนีย (สุนัข โคโยตี้ สุนัขจิ้งจอก สัตว์แทะ แมว ม้า)
- โรคจากการเคลื่อนที่ของตัวอ่อนพยาธิ (สุนัข สุกร กระต่าย แกะ โค สัตว์ตระกูลลิง ไก่ ไก่ป่า แมวน้ำ และสัตว์ชนิดอื่นๆ)
- พยาธิปากขอ (สุนัข แมว)
- ไข้หวัดนก (สัตว์ปีก)
- ไข้สมองอักเสบจากเชื้อไวรัสเวสต์ไนล์ (ค้างคาว ม้า แมว สุนัข สกั้งค์ กระรอก กระต่าย จระเข้ และคน)
- ฝีดาษลิง (ลิง และสัตว์ฟันแทะหลายชนิด)
- พิษสุนัขบ้า (สุนัข แมว โค กระบือ ม้า และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิด)
- นิวคาสเซิล (ไก่งวง เป็ด ห่าน นกแก้ว นกพิราบและนกกาน้ำ)
- สมองอักเสบญี่ปุน (ม้า ลา สุกร โค แกะ แพะ สุนัข แมว สัตว์ป่า สัตว์เลื้อยคลาน สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ และนก)
- ติดเชื้อไวรัสเฮนดรา (ม้า ค้างคาว แมว หนูตะเภา สุนัข กระต่าย ไก่)
- ติดเชื้อไวรัสฮันตา (สัตว์ฟันแทะที่อาศัยในป่า)
- ไข้หวัดใหญ่ (นก สุกร ม้า เฟอร์เร็ต และแมว)
- สเตรปโทคอกโคสิส (ม้า หนูตะเภา สุกร สุนัข แมว ปลา ลิง วัว แกะ แพะ เฟอร์เรต และสัตว์ปีก)
- ไข้คิว (แกะ แพะ วัว สุนัข แมว กระต่าย ม้า สุกร อูฐ กระบือ สัตว์ฟันแทะ และนกบางชนิด)
- กาฬโรค (กระรอก กระจง หนู แมว กระต่าย สัตว์ป่าที่กินเนื้อ แพะ แกะ และอูฐ)
- ลายม์ (เห็บ สุนัข ม้า วัว กวางหางขาว หนูไมซ์ สัตว์จำพวกกระรอกเทา และแรคคูน)
- เลปโทสไปรา (วัว แกะ แพะ หมู สุกร สุนัข แมว และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่อาศัยในทะเล)
- ติดเชื้ออีโคไล (วัว แกะ สุกร กวาง สุนัข และสัตว์ปีก)
- วัวบ้า (วัว แกะ แพะ สุกร มิ้งค์ หนู ลิงมาโมเซท และลิงบางชนิด)
อาการเมื่อติดเชื้อโรคจากสัตว์
ส่วนใหญ่แล้วเมื่อมีอาการติดเชื้อโรคต่างๆ จากสัตว์ จะมีอาการ… ไข้… ปวดกล้ามเนื้อ ปวดข้อ… ปอดอักเสบ… ไต/ตับ อักเสบ
อันตรายจากโรคติดต่อจากสัตว์สู่นั้น… แต่ละโรคอาจมีอาการของโรคต่างกัน แต่อันตรายที่เกิดขึ้นกับผู้ที่ติดเชื้อโรคจากสัตว์ หรือติดจากผู้ป่วยที่ติดเชื้อจากสัตว์อีกต่อหนึ่ง คือ ความรุนแรงของโรคที่เกิดขึ้น ซึ่งอาจเป็นเชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือเชื้ออื่นๆ ที่ต้องการการรักษาอย่างทันท่วงที ก่อนที่จะลามไปติดเชื้อในอวัยวะส่วนอื่นๆ จนให้การรักษาไม่ทัน
กรณีการล่าสัตว์ป่าในห่วงโซ่อาหารแบบป่า… มาเป็นอาหารมนุษย์แล้วติดเชื้อตายผมจะขอข้ามไป เพราะถือว่ากรรมได้บังเกิดไปตามวัฏฏะและวัฏจักรไปแล้ว… แต่กรณีสัตว์หลายชนิดที่เป็นพาหะของเชื้อโรค ฟักตัวและเติบโตมากับขยะ น้ำเน่า และสภาพแวดล้อมที่ไม่ถูกสุขลักษณะเป็นพื้นฐาน เช่นยุง แมลงสาบ แมลงวัน หนู… ถือเป็นเรื่องแย่ๆ เรื่องหนึ่ง… ที่คนส่วนหนึ่งบนโลกใบนี้ ต้องคิดให้เยอะกว่านี้หน่อย!!! และทุกๆ คนต้องร่วมแรงกว่านี้อีกเยอะๆ หน่อย!!!
น่าจะดี!!!
#FridaysForFuture
อ้างอิง
